BA LẦN DUYÊN NỢ HUẾ

BA LẦN DUYÊN NỢ HUẾ

       Tâm Đạo Tôn Thất Trình (1990)

Sau khi hết trung học, tôi rất ít có dịp sinh hoạt với cộng đồng Huế và Thừa Thiên. Duyên Nợ với Huế tính ra vỏn vẹn ba lần. Tôi gọi Duyên là những cơ hội cho phép lạm bàn đến tương lai của Huế; Nợ là vì các hoài bão đóng góp phần nhỏ để bảo tồn, cải thiện, phát triển một lãnh vực nào đó nơi "chôn nhau cắt rốn" của mình đều chưa có gì thành tựu.

Đời sống thế kỷ 21

Khoa học Kỹ thuật đời sống thế kỷ 21 

GS Tôn Thất Trình 

Cú sốc phần mềm ( nhu liệu ), ý niệm lớp trong suốt

             Rất nhiều người Âu Mỹ ngày nay , khi đến sở làm việc  là mở ngay máy computer và  đọc các   báo cáo e – mail ( thơ điện tử ) accounts.  Khác biệt giữa máy computer có ích và một máy computer  đắt tiền nặng  giấy tờ, lẽ dĩ nhiên, là phần mềm – software . Một mảnh phần mềm   là một danh sách chỉ thị bảo cho computer phải làm những gì .   

Ngày nay , computers song song với những phần mềm của chúng,  có mặt khắp nơi .

             Nếu có bao giờ bạn phải phấn đấu để hiểu cách nào một mảnh phần mềm  họat động ,  điều này không phải chỉ riêng cho một mình bạn mà thôi .  Thật sự , thử đọc một e – mail mới ,  là bạn khởi động một thác lũ  họat động , phức tạp đến nổi không một  người nào  lại có thể hiểu biết hòan tòan mọi họat động này cả thảy .  Hệ thống phụ - subsystem này tương tác với hệ thống phụ khác ,   khi electron bật lên  và  chảy qua các  microchips  , họat động   theo các sai khiến  của lý học bán dẫn .  Tại sao  mỗi lần  bạn  bấm , gỏ Internet  lại xuất hiện  một vị trí Web mát mẽ mới  chạy tốt đẹp , dù cho nó không được một nhóm  đọat giải Nobel xuất sắc làm lập trình ?

        Căn bản làm mọi điều họat động  là ý niệm  lớp ( và thứ lớp trong suốt ) - concept of  layers .  Lớp trên hết   là ứng dụng bạn hiện đang sử dụng  một xử lý từ– word processing , tỉ như Microsoft Word chẳng hạn . 

Văn Minh

Việt Nam đang  cố gắng phát triển ba công nghệ  thế giới thế kỷ thứ 21- công nghệ năng lượng , công nghệ nanô , công nghệ sinh học-  nhưng hệ thống chánh trị , kinh tế,  xã hội   nước nhà đã tiến kịp  trào lưu hiện đại  thế giới văn minh chưa ? Thử mạn đàm :

Việt Nam  hướng mau hơn về  văn minh , văn hóa týp 1 thế giới được không ?

                                    G S Tôn Thất Trình

  Sau đây là quan điểm “ mới “ về xếp hạng văn minh , văn hóa của GS  Michael Shermer , giáo sư phụ tá  trường Chánh trị và Kinh tế ,  Viện đại học Cao học ,  Claremont , bình luận viên hàng tháng tạp chí Khoa học Hoa Kỳ - Scientific American , tác giả sách vừa mới xuất bản : “ Trí Óc Thị Trường – The Mind of the Market” .

            Nền văn minh thế giới  đang tiến mau lẹ đến điểm đổ dốc , đổ nghiêng, đổ ngữa . Nhân lọai đang cần một chuyễn tiếp  từ các nhiên liệu hóa thạch không  tái sinh được  , lọai năng lượng chủ yếu của chúng ta đến  những nguồn năng lượpg tái sinh được , giúp chúng ta  phồn thịnh tương lai.  Sai hỏng thực hiện cuộc biến đổi này, sẽ làm  chúng ta diệt vong , sa vào  những mưu mô , qủy kế không ngưng , và những xung đột kinh tế  quấy nhiễu văn minh thế giới , suốt nữa thiên niên kỷ vừa qua .

            Chắc chắn là chúng ta cần những kỷ thuật mới , nhưng nếu  những hệ thống kinh tế và chánh trị  không tiến triễn, chúng ta sẽ không trở thành những gì chúng ta cần phải đạt được .  Đó là cái gì vậy ?  Đó là týp 1 văn minh thế giới .

       

Cá ngừ

 Sau bài đánh bắt  cá ngừ vi xanh ( ở Việt Nam là cá ngừ vi vàng vùng gần Trường Sa , Nam Côn Sơn …biển Đông , cá ngừ vằn v.v… vùng biển Tây v.v ) :

  Cần lội ngược dòng chưa hay câu chuyện  lạm thác  cá ngừ  biển cả ?

                        G S Tôn Thất Trình

Ở thời đại phong phú thông tin, Richard Ellis  chứng minh là  cần có  nhiều thông tin hơn nữa, đầy tàu , thuyền ghe hơn nữa  , hầu  đánh bắt trong đại dương bấn lọan chúng ta . Trên sách” Cà Ngừ -Tuna,  một sự kiện báo trước chồng chất lẫn nhau,  xen chen cùng những mẩu vụn vặt chi tiết đau xót , tất cả nhắm vào nơi nào đây ? Vào miệng hố , bờ vực .

Thế nhưng chúng ta sẽ làm gì với nguồn thông tin này,   thời điểm vùng biển cả  cá biệt  mỗi ngày mỗi tệ hại hơn,  xa bờ , nơi các lưới túi vét purse- seiner ,  giây câu dài – long liners  và giải thưởng các nhà thể thao và lao móc –harpooners đánh bắt những con cá cá nhân, giá cao hơn một xe hơi  xa xỉ Porsche ?

   

Sinh học tiến trào

    Thử xã luận tiến trào :                                 

 Có nên thôi dở trò khỉ với tiến trào ?

                                               G S Tôn Thất Trình

             Sau đây là một quan điểm của David P.Barash, nhà sinh học tiến trào, giáo sư tâm lý  tại đại học Washington, có lẽ chúng ta nên biết qua .

             Cả hai tư tưởng phái tả cũng như phái hửu , đều  cố tâm  vặn chéo những nguyên tắc  để thích nghi với cứu cánh phe mình.

              Bà vợ  vị giám mục tin lành  Worchester ,  nổi danh cách đây  150 năm , khi thốt lên là  con người  có thể nguồn gốc là khỉ không đuôi - apes : ” ông ơi, tôi hy vọng là không đúng như vậy ! , Nhưng nếu đúng , hãy hy vọng  là điều này sẽ không được phổ cập rộng rải ! “ Nhưng khi đề cập tới sinh học xã hội , được biết  những ngày rày, theo  tên gọi là tâm lý tiến trào – evolutionary psychology, bà vợ vị gíám mục  có rất nhiều kẻ đối giá cận đại .  Hửu phái tôn giáo  và tả phái thế tục  được xem là khoa học , đều cùng một lều, một cách đáng ngạc nhiên .  Cả hai bên  đều nghiêng về tranh cải và diễn tả sai lạc  tính cách thích đáng của tiến trào đối với con người .  Phái hửu  lẽ dĩ nhiên chối bỏ  lớp khía canh  khoa học bên dưới . Thế còn phái tả thì sao? Họ là thế tục, họ duy lý,  họ khoan dung, phải không ?

             Và đây là chà xát , đá mài . Hơn 30 năm, các nhà hàn lâm thiên tả  ,đặc biệt cư trú tại ngành nhân văn học và một phần nào tại ngành khoa học xã hội, đã mạnh mẽ chống đối  sử dụng lý thuyết tiến trào ,  giúp giải thích  hửu lý  cư xử nhân sinh . Một phần vì  huấn luyện nghề nghiệp  nhấn mạnh vai trò  học hỏi xã hội và các truyền thống văn hóa .  Có lẽ còn hơn nữa ,  vì họ lo sợ những khám phá có cơ xảy ra.  Vậy chớ khác biệt chủng tộc  có bao hàm  phân biệt di truyền , có thể biện cứ chống lại bình đẳng xã hội không ?  Vậy chớ đàn bà số phận phải lo bếp núc và sinh con đẻ cái ,  có phải là lý học mức cao không đây ?  Ngày cả khi khoa học  tế nhị hơn điểm này ( chắc chắn như  vậy ) , thông điệp đơn giản hơn ,  có làm chìm xuồng chi tiết và cung cấp thêm đạn được cho thóai trào xã hội không ?

      

Tồn trử CO2 – carbon dioxide

Tồn trữ CO₂ – carbon dioxide dưới đáy biển .

            Ở Bắc Hải , cách bờ biển Na Uy – Norway  150 dặm Anh ( 253 km ), niềm hy  vọng mới nhất, lớn nhất  giảm khí nhà kiếng  là chụp bắt  carbon dioxide CO₂   ngay tại nguồn  và chôn nó dưới đất . Sleipner là tên gọi  của một con ngựa tám chân  của huyền thọai Norse cho một dự án tiền phong, phát triễn từng giai đọan,  kể từ năm 1996,  môt giàn  khí dầu thiên nhiên , ngòai khơi Bắc Hải . dự án  do StatoilHydro điều hành . StatoilHydro là một công ty chánh dầu lửa và khí dầu Na uy .  Phản ứng về một thuế đánh vào phát thải khí nhà kiếng  chánh phủ Na Uy đặt ra , mỗi năm  công ty lấyđi chừng một triệu tấn CO_2,  chụp bắt như thể một sản phẩm phế thải , công ty thu hồi và bơm hơn 99% từ khí dầu nthiên nhiên ở 2600 bộ ( 867m )  duời sàn đáy biển, đổ vào một tầng  địa chất đá cát lọng bọng,  trên chóp là tầng đá không thấm ướt . CO₂  đã dứng lại đó .Theo lời Sally Benson , nhà thủy địa chất viện đại học Stanford , hảng đã làm đượcmột công trình quan trọng , đem đến nơi này mọi chuyên viên khắp thế giới , định giá công việc hảng làm.  Theo thành quả , chúng ta có thể  vững tâm nói rằng không có rò rĩ   CO₂ ở vị trí Sleipner . Cảm ứng thành công Sleipner , những dư án CCS chụp bắt và tồn trữ carbon tương tự đã được thiết lập tài Vòng Tròn Bắc cực – Artic Circle , Algeria , Úc  và Canada .  Đến bây giờ , đa số các doanh nghiệp này,  liên quan chủ yếu đến thu hái khí dầu thiên nhiên  , một họat động có cơ  thu lại phí tổn xử lý CO₂ , bốc lên chung với khí dầu .  Những ngành công nghệ phải dối đầu  phí tổn cao hơn khi chuyễn  qua CCS , phát thải ra nhiều carbon  tỉ như nhà máy điện  , nhà máy hóa học dầu lữa, nhà máy thép và nhà máy xi măng , thường ít theo dõi dự án Sleipner . Vùng Sleipner nới rộng , có đủ khả năng tồn trữ CO₂  Na Uy phát thải trong nhiều năm  và có tiềm thế tồn trử  một phần CO₂  Âu châu trong tương lai , mãi cho đếnlúc kỷ thuật làm sạch năng lượng sẽ làm cho CCS lỗi thời  .           

Sóng RađiÔ

Cập nhật hiểu biết, đột phá  KHKT:
( Tôn Thất Trình )

  Những cách sử dụng làn sóng rađiô

                   Khi bạn dạo phố  đại lô 14 th,  bạn lang thang  qua một “ bệnh viện “ tâm thần  điện từ vô hình - invisible  electromagnetism .  Thật thế,

nếu bạn có thể nhìn thấy được các làn sóng rađiô , thì ở  nóc tòa xây cất Empire State Building ,  thành phố New York City,  cách đường này 20 khối nhà – blocks về phía Bắc , bạn thấy cháy bừng sáng ngọn lữa tựa như kính vạn hoa – kaleidoscopic flare, chói sáng tòan thể đại phố.  Tòa Empire State    Building tiếp nhận một lọat ăng ten , lợi dụng bề cao  1 454  bộ Anh ( gần 485 m ) cho đến  chóp  tòa chứa cột thu lôi , để phát thanh một nhóm đông trạm rađiô và ti vi  . Nhưng không khí không chỉ chứa  các tín hiệu rađiô và ti vi mà thôi . Nỗi hổn lọan  phụ thêm nào là  điện thọai tế bào ,  nào là các máy để đùi - laptop có khả năng Wi-Fi , máy walkie – talkies , và nhiều lọai khác nữa .         

Tế bào mỡ

Cập nhật hiểu biết  y khoa :

            Tế bào tạo  mỡ, béo là nơi thân thể hành động, họat động

                                    Tôn Thất Trình

Không phải đần độn như chúng ta tưởng, những  tủ lạnh cở bự của thế giới tế bào , tế bào tạo mỡ ( béo ) – fat cells nay được  các nhà khoa học công nhận , dẫn đạo  cuộc sống đặc biệt tích cực và ảnh hưởng mạnh .  Chúng đóng vai trò quan trọng  trong nhiều chức năng thân thể, theo khảo cứu gợi ý , tỉ như điều hòa  đói lòng  và đẩy lui lây nhiễm ..  Nhưng dưới những điều kiện sai quấy , khuynh hướng thiên nhiên của tế bào mỡ, có thể trái ngược, đưa tới  tăng gia hiểm nguy  các bệnh  thời thượng cận đại , gồm bệnh tim , tiểu đường lọai 2  và vài lọai ung thư .  Giáo sư David Heber trường y khoa Geffen, giám đốc  Trung tâm  UCLA Dinh Dưỡng Con Người , viện đại học UC Los Angeles , Nam Ca Li , nói : tế bào mỡ  phức tạp lạ lùng. Chúng không  chỉ là một túi , một bao mỡ . Sau đây là một hướng dẫn ngắn  ngũi về tế bào thường hay bị hiểu lầm . 

             Tính danh  .

            Mục đích của tế bào tạo mỡ ở đời sống  là tồn trữ  năng lượng dưới thể dạng  chất béo lỏng .  Ở tình trạng tự nhiên , tế bào  tập hợp thành   khối kết tụ khổng lồ , gọi là mô mỡ - adipose tissue , nơi tế bào tạo mỡ  xen vào các sợi  tạo keo –collagen, mạch máu  và tế bào hệ thống miễn nhiễm .

            Ở đâu ?

           

Dubai

Kiến trúc  thành phố , thủ đô …tương lai, thế kỷ thứ 21:

                                    Dubai có thực không ?

                                    G S Tôn Thất Trình

Thương xá thần kỳ, kiến trúc tương lai học, khách sạn xa xỉ huy hòang.  Đó là thủ đô Dubai , một thành phố  giữa sa mạc tại vịnh Ba Tư., đang tiến vào vũ trụ . Trượt tuyết , chơi ski bên trong nhà, những hải đảo nhân tao… Mọi thứ đều là sự thực  ở thành phố quốc tế lóe sáng  ốc đảo sa mạc  này .

Tại một nơi  giá một ga lông 4 lít xăng  rẻ như một lít nước vô chai ở Hoa Kỳ , mọi chuyện đều có thể làm được.  Thành phố sa mạc Dubai  đã tự biến đổi hòan tòan, trở thành một trung tâm quốc tế to lớn  ở Đông Bán Cầu , không thua kém Singapore và Hồng Kông  . Dubai có nhà chọc trời  cao nhất thế giới  và một khách sạn  giàu có nhất , những máy thu tiền đậu xe chạy bằng điện mặt trời,  nước ngọt khử hết mặn nước biển , trượt ski núi cao  trong nội thất, một quần đảo mới  gồm những đảo nhỏ nhân tạo .

Len lõi ở Vịnh Ba Tư, giữa Abu Dhabi và Sharjah , hai trong số 7  tiểu quốc  làm thành  Nước Emir thống nhất Ả Rập- United Arab Emirates, xa hẳn tầm rađar  của nhiều dân Tây Phương du lịch .  Dubai có vẽ xa vời,  lạ lùng , có thể nguy hiểm , dù cho Bộ Ngọai Giao Hoa Kỳ  không ra cảnh báo  và trang web Bộ nói  rằng  tội ác không phải là vấn đề ở Dubai  .

Nhà báo Susan Spano của nhật Báo Los Angeles Times, sau khi đi qua Phi trường Quốc tế  Dubai nhiều lần , đã quyết định , trên đường đi từ Âu Chấu đến Viễn Đông đến xem  thành phố đang xây dựng, trong thời gian Hội chợ  Mua Sắm - Dubai Shopping Festival  ,. khởi đầu ngày thứ năm 24 tháng giêng và kéo dài đến 24 tháng hai , 2008. Lễ hội  đón chào cuộc vui thích thú , với  pháo nổ vang, hòa nhạc và giảm gía 75 % các họa kiểu thời trang ,  châu báu nữ trang , điện tử cùng kẻ tò mò từ mọi nơi Trung Á , Phi Châu và Á Châu đến .

Mua sắm tiệm thật là to lớn,  tiết đông không khác gì mấy Los Angeles, tuy mùa hè  ở đây nóng hơn nhiều, và bà Susan Spano cho biết là không bao giờ lo ngại về an tòan cả thảy .  Thế nhưng Dubai  là một mối ngạc nhiên thật sự , một thành phố  mau lẹ , lan rộng và sáng chói , đa dạng tộc dân  như Los Angeles và siêu thực gần như  Las Vegas .   Điều này mâu thuẩn khuôn sáo , thay đổi cực kỳ , năm này tiếp nối năm tới,  mơ tưởng cao xa  và cho đến nay ,  luôn luôn có vẽ thắng  cho ai  đặt cuộc. 

Susan Spano đã  nói với Chris  O‘ Donnel, tổng giám đốc,sinh tai Úc, hảng Nakheel , một hảng địa ốc liên quan đến chánh phủ Dubai , phát triễn 4 cụm đảo nhỏ là Dubai tuồng như  không thực sự trước mắt bà .  Chris trả lời :   Bà  phải tự hỏi cái gì là thực đây  , cái gì là không thực, Los Angeles , Sydney ( Úc )  hay Dubai . Rất có thể  là tinh thần tiền phong  hiện diện ở Dubai , trong khi  đã biến mất  ở Mỹ và Úc  .

Khói mù và Gương chiếu

Một quan điểm sử học khác chính thống về Thế Chiến Thứ Hai , xa xưa :

            Những Ngày Ô Nhục hay  Khói mù và Gương chiếu      

                        G S Tôn Thất Trình

      Sau đây là quan điểm của Nicholson Baker ở sách ông viết “ Khói mù  người - Human Smoke” , Khởi sự  Thế Chiến  Thứ Hai ,  Chấm dứt Văn Minh.   

     Mọi sách cần bán chạy, nhưng Thế Chiến Thứ Hai , nhắc nhở đến chém. giết  nhạt nhẻo cái gọi là thế Chiến Thứ Nhất ( Việt Nam thời Toàn Quyền Decoux !940- 45,  đã đề cao  những người Việt dân Pháp, chết trận Thế Chiến Thứ Nhất 1914- 1918, như quan ba Đổ hửu Vị chẳng hạn , xây đài chiến sĩ Việt trận vong ở bờ sông Hương , gần trường Khải Định- Đồng Khánh  mà nhà thơ Tố Hửu khi còn tinh thần quốc gia , chưa thờ ma Sô Viết, đã mĩa mai : “ bỏ thân những tưởng vì non nước, đâu biết mình riêng đã dối mình . “ Đúng vậy sách  đặc biệt  khó bán chạy .  Thế nhưng tổng thống Hoa Kỳ Roosevelt và thủ tướng Churchill đã  khéo léo,  những láo tóet  hai người thốt ra vẫn còn tồn tại mãi với chúng ta cho đến nay, theo  lời Mark Kurlansky, biên tập viên nhật báo The Los Angeles Times.

           

Ung Thư

Theo dõi tiến bộ khảo cứu sinh học :

     Nói chuyện với  nhà Giải mã Gen ( e ) Francis Collins, Giám đốcViện Khảo cứu QuốcGia ( Hoa Kỳ ) Hệ Gen Người,  hiện đang tụ điểm vào Ung Thư

                         G S Tôn thất Trình

             Tiến sỉ ( bác sĩ ) Francis Collins là một kẻ săn bắn gen .  Vào thuở mới làm sự nghiệp, ông tìm ra những gen  trách nhiệm  bệnh Xơ vữa nang – cystic fibrosis và bệnh Huntington ( KHPT đã nói về hai lọai bệnh này từ hơn 10 năm nay, số … ) . Sau đó ông điều khiển Dự án Hệ Gen Người . Dự án này đã trình bày vào năm 2000, một bản thảo  của gần 22 000 gen  chứa trong DNA con nguời . Mới gần đây, ông đã  hòa giải niềm xác tin khoa học với tin tưởng tôn giáo, ở sách “ Ngôn ngữ của Thượng Đế - the Language of God “ .  Sau đây là câu hỏi của nhà báo Karen Kaplan  và trả lời của tiến sĩ  Francis Collins,  của viện khảo cứu tại Bethesda , bang Maryland, khi Collins đến nhận   giải thưởng khai mạc của viện Will Roger mới đây , tại thành phố Los Angeles   về  khảo cứu ( ung thư ) phổi .

Sắt, thép và Nhôm

Nhân  khởi sự công nghiệp xây cất thành phố “ mới “ khang trang, khu phố tân trang đô thị cho 50 triệu thị dân Việt Nam  ( hiện nay khỏang 25 triệu ),  thử  lạm bàn  về :

Tiến triễn hai công nghiệp  xây cất căn bản sắt thép và nhôm ở Việt Nam :        

GS Tôn thất Trình

            Phát triễn đô thị mới là khuynh huớng cần thiết cho mọi xã hội  đang vươn lên theo đà giảm bớt  dân nông thôn (  dự trù  nông thôn chỉ còn 40-50 % dân , thay vì 70- 75% hiện nay, nghĩa là phải tìm  nơi ăn chốn ở cho 50 triệu dân đô thị mới, cũ . Công nghệ hóa và dich vụ hóa xứ sở, nhất là ở các nước Á Châu ngày nay  , sau giai đọan tự túc thực phẩm  ( mà ở Việt Nam đã phải cần qúa lâu , trên 20 năm từ 1975 đến 1995   mới thực hiện, sau khi  nội chiến chấm dứt ),  phát triễn nông nghiệp xuất khẩu : gạo , rồi đến cà phê , cao su , thủy sản , hột điều , tiêu, trà… , chưa thành công bao nhiêu về các thực phẩm khác  như khoai mì chẳng hạn, trái cây rau -đậu và chỉ  mới khởi sư ngành hoa cắt cành , Thái Lan đã làm từ lâu .

Kiến trúc tân thời

Đôi chút kiến thức thô thiễn về quan niệm kiến trúc tân thời , hậu cận đại  thế giới cho xây cất , đô thị hóa cho 25-50 triêu  ( ? ) dân Việt tỉnh thành mới cũ tương lai, nhân dịp :

 Kiến trúc sư Pháp Jean Nouvel  đọat giải Pritzker  năm 2008

                     G S Tôn Thất Trình

Có lẽ đã đến lúc Việt Nam hòa nhập theo trào lưu kiến trúc Thế giới, Á Châu chăng?

 Chúng ta , ngoài thời kỳ Pháp thuộc , chỉ biết mô phỏng kiến trúc Tàu , đặc biệt thời nhà Thanh , điển hình nay là nhà hồi môn cho con gái của triệu phú tư bản đỏ ở Nghệ An. Thập niên 1950 , du học ở Pháp,  may mắn được ở khu cư xá đại học ngoai ô Paris Cité Universitaire, có một bạn Việt đươc  ở gần Nhà Thụy Sĩ- Maison Suisse , nên quan sát được nhiều lần chi tiết xây cất  phái  Cận Đại Le Corbusier, nổi tiếng thế giới lúc bấy giờ  . 

Thập niên 1960,   mục kích nghệ thuật Âu -Á hòa hợp hơn, điển hình là Dinh Độc Lập , nay là dinh Thống Nhất ?  do  cố kiến trúc sư  Ngô viết Thụ,  đọat giải khôi nguyên La Mã năm 1954 ( ? ), Pháp , ở Paris họa kiểu và hoàn tất 1962-65 .

Dấu tích di truyền hệ gen

Lạm bàn  một hiểu biết  tiến bộ  kỷ thuật công nghệ sinh học , y khoa, chuẩn định dấu tích di truyền  hệ gen mỗi người  “ .   Tôn thất Trình)

DNA bạn trong chip (vi xử lý ) có nghĩa gì đây ?

Bạn  đã nghe đến các dấu chuẫn – makers  những bệnh tật mới , mỗi tuần trên báo  chí Âu Mỹ ngày nay . Lý do  ? các nhà khoa học  nay đã có những dụng cụ gây ấn tượng mạnh mẽ , làm chip di truyền genotýp,  gia tốc tìm kiếm  xuyên qua hàng trăm ngàn  biến thiên di truyền.

                        Tóm tắt tất cả di truyền bạn gói trong một chip computer 

      Hai năm vừa qua,  khám phá gen tăng theo một sác xuất lũy thừa,  nhờ phần lớn vào tiên tiến kỷ thuật gọi là chip di truyền genotýp. Những bệ nhỏ bằng gương hay bằng silicon này  làm công việc phân tích cùng lúc, hàng  trăm ngàn biến thiên , hiện diện ở hệ gen nguời , trở nên mau lẹ, dễ dàng.

            Màn hình dò ra thay đổi chỉ một  ngữ vững duy nhất , trong mã số  DNA , tên là đa dạng nucleotide duy nhất – single nucleotide polymorphisms ,viết tắt là SNP, đọc là xì níp - snip. SNP,  hành động như những cột trụ tín hiệu .,suốt  dọc cả hệ thống gen .  Chúng giúp những nhà khảo cứu  qui định dịch bản nào  một gen, có được trên một người . cũng như những gen nào liên kết tới bệnh tật.

         

Thuốc chánh nhãn hiệu- brand name

Thuốc chánh nhãn hiệu- brand name có tốt hơn thuốc tương thích chung - generic không ?        

              Tôn thất Trình 

Theo thống kê, năm 2007, ngành công nghệ Tây dược- thuốc Tây  đã thõa mãn được 51 % nhu cầu nước Việt Nam, và sự phân phối cũng mở rộng  đến trên 39 000 tiệm, cứ  10 000  dân thì có 4.58 tiệm thuốc phục vụ . Hội dựợc phẩm Việt Nam  cho biết mức gia tăng hiện nay là 14-15 % một năm, nhưng tính theo đầu người chỉ mới là 15 đô la Mỹ năm 2007 , tuy đã gấp đôi con số 2003 , khoảng 7.6 đô la cho mỗi người .  Trị giá dược phẩm năm 2015,  sẽ là 2.4- 3.5 tỉ đô la .Việt Nam nhập khẩu dược phẩm đẳng cấp cao từ Pháp  và các nước Âu Châu,  dược phẩm đẳng cấp trung bình từ Hàn Quốc , Nhật Bản và Mã Lai Á , dược phẩm đẳng cấp thấp từ Trung Quốc, Thái Lan,  Ấn Độ.

Mức an tòan các thuốc sinh học công nghệ

Tiếp theo các thuốc gê nê ric dễ làm, (  một vài lọai thuốc kháng sinh, tỉ như amoxylin rẽ tiền, nhập khẩu từ Úc Châu, Việt Nam có thế chế tạo tương lai trong nước rẽ tiền hơn, khi ngành  công nghệ hóa học nước nhà tiến triễn  khá hơn, cập nhật hơn)

Có nên nhân nhựợng  mức an tòan các thuốc  sinh học công nghệ kỷ thuật sinh   học không ?

                     Tôn thất Trình

Mức phức tạp của những thuốc tây  mới này  có nghĩa là bắt chước , sao  chép chúng rất nguy hiểm đó .

   Một máy bay đồ chơi – toy plane, chỉ gồm vài bộ phận . Máy bay phản lực chở hành khách Boeing 747  có đến vài triệu bộ phận.  Không rỏ công nghệ ráp máy bay phản lực, hảng  Nhật Misubisshi vừa dự định  làm ở Việt Nam,  gồm bao nhiêu bộ phận, sản xuất được trong nước ( ? ) . Các máy bay đồ chơi  nhỏ bé,  kiểu mẩu đơn giản, trong khi máy bay 747 to lớn là lọai máy bay hiệu năng cao ,  bay trên 500 dặm Anh một giờ- mph , chứa hàng ngàn hệ thống  thành phần họat động cùng nhau.  Máy bay đồ chơi  tốn  chừng vài đô la Mỹ , vì rất dễ chế tạo .  Máy bay 747  tốn khỏang 225 triệu đô la Mỹ,  vì tính chất phức tạp , thử nghiệm cao lớn , và  khẩn thiết cần bảo đảm an tòan

Canh nông thế giới

Đôi chút cập nhật hiểu biết canh nông thếgiới ( G S Tôn Thất Trình )

1-      Sửa dê  công nghệ di truyền tốt hơn công thức sửa cho em bé ?

Đối với các bà mẹ không cho con bú được hay sợ truyền vi trùng HIV cho con cái , sửa dê bổ dưỡng thêm có thể là một thay thế tốt nhất . Các nhà khoa học  ở Viện Hàn lâm Khoa học Nga đã làm  công nghệ di truyền  dể mang theo một gen người cho protêin 

lactoferrin , bình thường chỉ thấy nồng lượng cao  ở sửa vú mẹ .  Protêin không chứa trong công thức chế tạo sửa em bé – baby formula  là cực  ( quan ) trọng  vì bảo vệ em bé  chống lại vi khuẩn  và virus , khi hệ thống miễn nhiễm em bé chưa trưởng thành.  Vài năm tới , các nhà khoa học nhắm  tích trữ một trang trại  các dê công nghệ di truyền, sẽ làm ra sửa bổ dưỡng thêm cho các làng xã nông thôn , giúp hạ bớt tỉ lệ lây nhiễm và chết chóc ở các sửa công thức chế tạo cho em bé . 

Hoa Kỳ ngày mai .

 Biết rỏ hơn  Hoa Kỳ tương lai, mới mong tìm thế đứng tương lai  cho Việt Nam chăng ? : 

            Khí thế sức manh Hoa Kỳ ngày nay và ngày  mai

                        G S Tôn Thất Trình

 Chúng tôi đã thô thiễn trình bày sức mạnh Trung Quốc ngày nay ( Định Hướng số 49, mùa Xuân 2007 và trên nhiều trang web - forum Việt kiều Canada, Phi Luật Tân v.v…). nay cũng xin cố gắng trình bày hiểu biết thô thiễn của chúng tôi về sức mạnh  Hoa Kỳ ngày nay và tương lai .

             Hoa Kỳ không còn ngự trị đơn cực chánh trị quốc tế  nữa

            Tuy rằng trên thế giới ngày nay, Hoa Kỳ vẫn còn là một tập hợp  quyền lực lớn nhất  và duy nhất.  Mỗi năm,  Hoa Kỳ chi tiêu  hơn 500 tỉ - billion đô la Mỹ cho quân sự,  và hơn 700 tỉ nếu thêm vào đó  các hành quân ở Afghanistan và Iraq hay vẫn rêu rao là  lực lượng lục quân , không quân và hải quân Hoa Kỳ mạnh nhất thế giới . Kinh tế Hoa Kỳ  có GDP khỏang 14 ngàn tỉ - trillion đô la, cũng lớn nhất thế giới .  Hoa Kỳ  là nơi  có nguồn văn hóa chánh ( qua phim xi nê và ti vi ), thông tin và sáng chế . 

            Thế nhưng,  những điều này vẫn không  che dấu nổi  suy thóai tương đối  vị trí Hoa Kỳ trên thế giới ,  một gia giảm quyền lực ảnh hưởng và độc lập tuyệt đối .

Freeman Dyson

Định hướng tương lai Khoa học, Kỷ thuật ?  theo :

Quan điểm khác thường của  nhà Tóan học, Vật lý học Lý thuyết và Tương lai học Freeman Dyson

G S Tôn Thất Trình

Freeman Dyson là giáo sư danh dự - professor emeritus Viện Nghiên cứu Tiên tiến , viện đại học uy tín Princeton, bang New Jersey , Hoa Kỳ. Đã có vài người Việt Nam tốt nghiệp   hay  làm  hậu tiến sĩ khảo cứu plasma nguyên tử ở đai học Princeton này.

Giáo sư Dyson đã nghiên cứu các lò khảo cứu hạt nhân, Vật lý  trạng thái rắn đặc – solid –state physics ,từ tính sắt , vật lý học thiên thể - astrophysics và sinh học. Ông đã thống nhất  ba dịch bản về điện động lực học hạt lượng – quantum electro dynamics,  do ba nhà khoa học phát minh là Peynman , Schwinger và Tomonaga .   Ông cũng đã họat động ở  Dự án Orion , nghiên cứu du hành giữa các hành tinh  bằng phi thuyền ,chạy nhờ bùng nổ hạt nhân . Đề nghị của ông Cầu tròn Sinh học nhân tạo , thường được mệnh danh là cầu tròn Dyson Sphere , thu gọp năng lượng của một ngôi sao  và cung cấp cho chúng ta một chứng cớ  hiện diện của “ Đời sống Ngòai địa cầu – Alien Life “.  Đề nghị này đã cảm hứng nhiều truyện  khoa học ảo tưởng, phim xi nê ,  trò chơi , và ngay cả một đoạn “ Lối mòn Ngôi Sao- Star Trek “ trong đó sự nghiệp thuyền sao – starship enterprise đối đầu với  một dích bản ti vi của  “ Cơ cấu Mega Lý thuyết “ Dyson nghĩ ra . Lúc rày, Dyson  đang nghiên cứu một vấn đề  ông nghĩ rằng ông sẽ không hòan tất được . Dyson năm nay 84 tuổi đời .

Điện hạt nhân

Cập nhật quan điểm mới về điện hạt nhân , có lẽ Việt Nam nên theo dõi kỷ hơn nữa , khi dự liệu làm  nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận ,. nhờ Ấn Độ ( Tata Corp. ) giúp đở khai thác mỏ uranium ở các vùng đất hiếm ( Lai Châu – Sơn La ? ),  và Hoa Kỳ chuyễn đổi các thanh châm lò nguyên tử có thể làm plutonium , thành thanh châm chỉ dùng được làm điện hạt nhân, ở  lò nguyên tử Đà Lạt: 

            1- Các nhà Xanh - Green Môi Sinh cho là điện hạt nhân tốt cho Hoa Kỳ hơn

            Giá dầu thô , khío dầu lên quá cao , nên  một số nước Âu Châu chống dùng than đá thải C0 2  hâm nóng địa cầu như Đức Quốc , nay lại đề xướng dùng than xấu , nhiều ẩm độ là lignite vùng Rhur  ,gần Alsace Lorraine ( Pháp )  chạy nhà máy điện . Cũng như Hoa Kỳ ( chánh quyền Bush ) , Ấn Độ , Trung Quốc …cương quyết tiếp tục xây dựng nhà máy điện chạy bằng than đá . Nhắc lại là Ấn Độ hỏi mua than đá anthracite của Việt Nam, và mới đây có tin là tham nhũng đã làm tan biến 10 triệu tấn than đá miền Bắc sang Trung Quốc ( ? ) , báo chí bên nhà đã phanh phui .

Thuốc đánh răng Trung Quốc và Quí Kim

 1- Coi chừng chất độc diethylene glycol , thành phần chất chống đông gía – antifreeze ở thuốc đánh răng Trung Quốc.

            Ngày thứ 5 , tháng 3 năm 2008, thẩm phán thành phố Los Angeles , Nam Ca Li , Hoa Kỳ  cho biết các nhà điều hành  hai hảng nhập khẩu  căn cứ  tại Vernon   sẽ phải hầu tòa hình tội, bị cáo buộc là đã nhập khẩu và  phân phối  gần 90 000 ống thuốc đánh răng – tooth paste , tiềm năng độc hại  từ Trung Quốc . Từ giữa tháng 12 / 2005 đến tháng 5/ 2007,  Công ty Selective Imports đã nhập khẩu thuốc đánh răng , rồi sau đó công ty Vernon Sales Ịnc.  bán lại cho nhiều tiệm  sang trọng nhỏ - mini-marts và rẽ tiền – bargain shops ,theo đơn kiện nạp tòa  ngày thứ hai 3 tháng 3/ 2008.  Năm 2007 ,  theo công tố viên, 480 ống này , nhãn hiệu là Cooldent lọt vào ở các kệ bày bán ở Los Angeles.

Ngọc trai, tía tô, vỏ măng cụt

Tản mạn  hiểu biết  ( G S Tôn thất Trình )

1-      Lảnh vực nông ngư :

a-      Ngọc trai

         Ngọc trai là một khối kết cục dày đặc , nhiều dạng màu sắcvà thường óng ánh làm bằng những lớp dồng tâm xà cừ là những tăng trưởng bất thường, bên trong vỏ vài lọai nhuyễn thể và được xem nhưi là một ngọc quí – gem ,Tuy nhiên gía trị quý gbáu ở một bặc thấp hơn kim cương , ít nhất là ở  hệ thống cấp bậc của cung đình, ngọc trai vẫn là vương hậu  ngọc qui” .  Vài văn hóa tôn sùng gía trị ngọc trai. .Một trong những lý do dân Việt nổi lọan theo phò Lê Lợi chống thống trị khắc nghiệt nhà Mình vì tham quan nhà Minh đã bắt dân chúng lặn dưới biển sâu  mò ngoc trai đem về Tàu làm giàu  . Các sử gia Âu châu tư biện  rằng một lý do khiến đại đế Julius Cesar muốn chinh phục  Anh Quốc năm 55 trước Công Nguyên, cốt để  giựt lấy ngọc trai nước ngọt .

           Ngọc trai trở đã  là châu báu nhiều người ưa chuộng trước năm 1892, khi một ngư dân Nhật nuôi ngọc trai tên là Mikomoto Kokichi  , sáng chế cách nuôi sò trai ( sò hàu ) lấy ngọc ,  khi nhét  một hạt  nữa tròn mẹ ngọc – mother –of- pearl bead  vào  các  trai , hàu ( oyster) sinh ngọc  cảm ứng
 chúng  hình thành tiếp phân nữa ngọc trai bao quanh hạt.

          Dù thiên nhiên hay cấy trồng đi nữa , vào thế kỷ thứ 20 .,ngọc trai vừa có ma lực hấp dẫn ,vừa có thích thú lớn. Thiếu nữ dậy thì  đeo những chuổi ngọc trai dài   Và Coco Chanel dùng chúng  ở những họa kiểu áo thời trang. Tuy nhiên  chúng cũng có đôi chút cầu kỳ .  Phải để chúng xa cách nước hoa xức thơm và các hóa chất khác  , theo lời  bà Maurin Gribbin ,  thuộc công ty ngọc trai Mikimoto .  Ngọc trai phải  được lau  rửa sach mỗi năm  bằng tấm vải mềm sau khi đeo .  Gribbin nói :   Ngọc trai phải là nữ trang đeo sau chót , nhưng lại phải cởi ra trước tiên .  Các cô ,bà nên nhớ : khi  cọ rữa bồn tắm ,  hãy đeo kim cương, cởi chuổi hạt ngọc trai đi .

DNA

Những cuộc chiến pháp luật  điều tra dùng DNA –gen,  làm chứng cớ:

Cơ quan cảnh sát, công an Hoa Kỳ FBI, chống cự xem xét chi tiết “ phối hợp, sánh đôi  tốt “  dạng DNA  (  hay câu chuyện “Bao Công thẩm án Quách Hòe “  thế kỷ 21 ? )

                                    G S Tôn Thất Trình

Ngày mồng 9 tháng sáu 2008 ,  Cục Y tế Công Cọng bang Ca Li gửi những bức thư  đến 13 công ty thử nghiệm ( xem hình rà dò- scan DNA và nhiễm sắc thể đính kèm ) họat động ở Ca Li , nói rằng các công ty đã vi phạm luật bang Ca Li và ra lệnh cho  họ” phải chấm dứt  hay từ chối làm thử nghiệm di truyền mà không cógiấy phép hay   của bác sĩ. “ . 5 trong số công ty này tọa lạc ở Ca Li .  Những công ty khác  ở các bang Hoa Kỳ khác hay ở ngọai quốc . 13 công ty nhận thư là những tai to mặt lớn  của ngành, tỉ như 323vàTôi , deCODEme  Genetics  và Navigenic. Những công ty tai to mặt lớn khác   như Direct DNA,  tọa lạc ở San Francisco,  không  phải  nhận thư  này . Chứng tỏ Hoa kỳ cần có những luật lệ điều hành  mới hơn, ở ngành công nghệ sinh học  mới mẽ  . Sau đây là một khía cạnh luật pháp , tòa án của  ngành công nghệ  sinh học,  phân tích DNA , có lẽ nước nhà cũng nên biết qua  .       

Từ DNA đến dạng – profile DNA

Bước 1 : Cách ly, tách ra locus ( số nhiều là loci)– nơi cư trú của gen

Các nhà phân tích DNA  thường hay xét đến  13 vị trí di truyền, gọi là loci trên nhiễm sắc thể , một phân số nhỏ bé của tòan thể hệ gen.  Mỗi vị trí  có hai dấu chuẩn – markers di truyền hay a len- alleles. ( xem hình 1 )

Lou Gherig , Parkinson và Alzheimer

Theo dõi tiến bộ sinh học , y khoa

            Tế bào  gốc ( mầm ) cá nhân hóa chửa trị  bệnh xơ cứng  teo cơ phần bên

       Đột phá này  có cơ dẫn tới  chửa trị các bệnh Lou Gherig ,  Parkinson và Alzheimer . Hai bệnh sau này hay thấy xảy ra trong giới Việt Kiều ngày nay .

             Các nhà khoa học ,  đầu tháng 8 năm 2008 ,  cho biết là đã tạo ra những tế bào gốc – stem cells  cá nhân hóa lần đầu tiên  cho các bệnh nhân mắc phải những bệnh di truyền , bằng cách  cuốn lại  những tế bào da của họ  trở lại tính trang phôi , theo   tạp chí Khoa học Hoa Kỳ .

            Rồi các nhà khảo cứu  biến chuyễn  vài tế bào gốc  này thành  ra hai lọai tế bào nảo , gây ra bệnh tê liệt  Lou Gherig,  là bệnh xơ cứng  teo cơ phần bên – amyotrophic   lateral  sclerosis, viết tắt là ALS , đã giết chết một vài Việt kiều Hoa Kỳ  .

Thuốc Kháng sinh .

Thuốc kháng sinh thế hệ mới ?

                      

            Không thể nào làm ngơ  trước đe dọa cho mức đề kháng thuốc kháng sinh ( trụ sinh ). Cơ quan Y tế Quốc tế  tiên đóan là vài bệnh gồm luôn cả sốt rét, ho lao, viêm sưng phổi có thể  không còn phương pháp chữa trị lành nữa , trong vòng 10 năm tới. Thật vậy, 70% lây nhiễm vi khuẩn bệnh viện thu nhận ở Hoa Kỳ, giết chết mỗi năm chừng 90 000 dân Hoa Kỳ, đề kháng ít nhất là đối với  một thuốc kháng sinh , theo các Trung Tâm Kiểm Sóat và Ngăn Ngừa Bệnh . Nhưng các nhà khoa học đang nghiên cứu công phu , cố tìm  cho được những thuốc kháng sinh mạnh mẽ hơn và họ khám phá ra chúng ở  những nơi lạ lùng,  từ động mạch cá sấu đến thuốc  trị cholesterol     

1-      Máu cá sấu ( xem hình )

Cá sấu chống trả lây nhiễm tốt hơn người nhiều lắm , có lẽ nhờ một  thích ứng  đề xướng  làm mau lành vết thương .  Những thử nghiệm la bô  cho thấy một chiết xuất  tí ti máu cá sấu , vài nhà khoa học gọi tên là alligacin, giết được rất nhiều vi trùng , kể cả khuẩn cầu chùm vàng Staphylococcus aureus  kháng Methicillin ( MRSA )  và cũng giúp chống trả virus HIV , bệnh AIDS nữa .

2-      Da ếch ( xem hình )

Năm 2007 , các nhà khoa học Ý đã cách ly  được những protêins ngắn , có tên là peptid chống vi trùng  từ da ếch  và thử nghiệm trên  những dòng vi khuẩn kháng  nhiều lọai thuốc , đồng thời cũng làm chổm đứng lên hệ thống miễn nhiễm,  làm sạch được lây nhiễm mau lẹ hợn.

Peptid mỏng mảnh đến nổi  chúng bể tan mau chóng trong máu .  Tuy nhiên các nhà khoa học  cũng tìm ra một peptid  giết được 5 lòai vi khuẩn  hiện diện trong máu.   Trong số  này có ba vi sinh vật thường gây chết chóc lây nhiễm bệnh viện thu nhận ,  gồm cả Staphylococcus aureus và hai mầm vi khuẩn đang trổi dậy  là Stenotrophomonas maltophilia và Acinetobacter baumannii , là những nguyên nhân gia tăng lây nhiễm ở các đơn vị chăm sóc liên tục người bệnh nặng- intensive -care units .

Kiến trúc của Trung Quốc

Trong khi những công trình xây cất  Việt Nam vẫn còn  bắt chước Tàu , dù rằng nay đang đề cao hay trùng tu   những xây cất  văn hóa Việt của những thời  đại Việt Nam độc lập;   Cổ Loa , Hoa Lư , Thăng Long , Kinh Bắc , Hà Nội ,  Hội An,  Huế v.v… :                Thử lạm bàn về kiến trúc và kiến trúc sư mới của Trung Quốc ( G S Tôn Thất Trình )

1-      Ở Bắc Bình: Được tự do và sống động

Tại thủ đô Trung Quốc , có 2 nhóm  kiến trúc sư khác biệt nhau  , lảnh trách nhiệm về phần lớn  tăng trưởng gần đây của thành phố Bắc Bình  : nhóm công ty ngọai quốc  lảnh tiền mặt nền thịnh vượng Trung Quốc và các viện họa kiểu địa phương liên hệ đến những viện đại học khác nhau .Đôi khi  mối liên hệ giữa hai nhóm trở nên căng thẳng , tỉ như ca  một nhóm kiến trúc sư chánh liên kết với các viện đã viết một bức thư rất hét sức  buộc tội cao xa ,  đến chức quyền chánh phủ cách đây 4 năm ,  khi qui hoạch Thế  Vận Hội  tiến triễn tăng tốc ,  lên án họa kiểu Sân Vận động Quốc gia – National  Stadium do hảng Thụy Sĩ Herzog & de Meuron thiết kế , như là một”  Voi Trắng – White Elephant”  đắt tiền .

            Trong những chuyện kể đô thị hóa Trung Quốc,  sống sượng nhất hiện thời, các kiến trúc sư ngọai quốc  là những ứng cử viên ngoài địa hạt mình; vài người  này tài giỏi hơn kẻ kia , trong khi  các viện họa kiểu là những thư lại  xơ cứng , hòan tòan dị ứng với sáng kiến . Thế nhưng  có một nhóm thứ ba , cuối cùng ra , lại có thể  được tiếng nói chung kết  về hình dạng  của đô thị ,thành phố mới Trung Quốc ngày  nay . Đó là nhóm họa kiểu trẻ tuổi , sinh đẻ ở Trung Quốc, được giáo dục ở Hoa Kỳ  hay Âu Châu , và đã trở về nước  khởi sự thiết lập công ty của mình , không phải mang gánh nặng ý kiến khuôn sáo tây phương về văn hóa Tàu  hay những trói buộc của các viện họa kiểu , đại học,  hẹp hòi , cứng nhắc .

Nông Nghiệp tương lai .

Khi nào Việt Nam mới sửa soạn cận đại hóa nông nghiệp cho thế kỷ 21 , như Nam Hàn đang bắt đầu , như Abu Dhabi v.v… :

 Nông nghiệp tương lai : nông trại thẳng đứng chọc trời , họat động cao kỷ thu họach bằng robot, gà nuôi la bô, vi khuẩn rọi sáng …. ?  

            G S Tôn Thất Trình

 Chúng tôi đã đề cập đến nông nghiệp cao ốc  và Việt Nam chỉ mới khởi sự trồng thử cây mầm ( các lọai giá )  trên sân thượng và nuôi trồng trong nước  thủy sinh -hydroponics ở ngành hoa kiểng (  hoa lan ? ).  Theo Cliff Kuang ở số tháng 9 , nguyệt san Khoa học phổ thông Hoa Kỳ , thì nông nghiệp hiện tại đang tan vỡ . Những kỷ thuật truyền thống  sử dụng quá nhiều năng lượng và  sản xuất rất ít thực phẩm  cho dân số tăng mau lẹ ở hành tinh Trái Đất .  Cải thiện như thế nào đây cho đúng theo tiến bộ thế kỷ thứ 21 ? : nhà chọc trời nuôi trồng mùa màng trong nước – hydroponic và nuôi cấy thịt  trong la bô , chạy bằng rôbôt . ..

 Đến năm 2025, dân số thế giới sẽ phồng lên , từ 6.6 tỉ đến 8 tỉ người. Khí hậu  bắt chước trên computer , tiên đóan  hạn hán kéo dài dai dẳng ở Trung Tây Hoa Kỳ và những  vạt nông trang  rộng lớn ở Phi Châu và Á Châu . Tiên đóan đã 200 năm trước của nhà tóan học Thomas Malthus  là tăng gia dân số con người ,  ngày nào đó sẽ vượt  mặt nông nghiệp,  cuối cùng đã xảy ra rồi chăng ?  Tiến bộ kỷ thuật nông nghiệp còn  nuôi sống chúng ta đến nay , nhưng tài nguyên  của hành tinh Trái đất đã gần khai thác hết ?

Lựa chọn đã rỏ ràng , chúng ta cần suy nghĩ lại cách nào chúng ta sản xuất thực phẩm hay chúng ta sẽ chết đói đó .  Nhà khoa học môi sinh Dickson Despommier , viện đại học Columbia  và những nhà khoa học khác  đề nghị một giải pháp  cơ bản: chuyễn  nuôi, cấy, trồng  nông trang vào các nhà chọc trời , cao ốc . Những tháp cao tầng này sẽ làm nông nghiệp không đất ( không thổ nhưỡng ) , nuôi trồng trong nước  thủy sinh – hydroponic ) ,  để cắt xén  yêu cầu năng lượng . Chúng sẽ họat động bằng một tiến trình chuyễn hóa nước thải ống cống  thành điện .Trong khi đó vẫn sản xuất  thực phẩm nhiều hơn nữa . Nông nghiệp trên trời cao, sẽ giải tỏa đất nông nghiệp để trồng cây  mộc ( cây gỗ - trees ), giúp lấy bớt carbon dioxide từ khí quyễn . Tốt hơn nữa,  nông nghiệp cao ốc chọc trời gần nơi  thực phẩm  được ăn uống, như vậy cũng sẽ,  không những giảm bớt  phí tốn, mà còn giảm phát thải chuyên chở nữa. Nếu bạn bao gồm luôn cả phát thải  đốt cháy dầu trồng trọt và chuyên chở mùa màng, thú vật nuôi,  cọng thêm , vâng chính thế, khí methane  hơi dạ dày động vật nông trang , nông nghiệp chiếm gần 14% phát thải khí nhà kiếng  thế giới .

Hỏa Tiển .

Buồn thay, tội nghiệp thay cho dân  nhược tiểu Việt Nam , xúi qủay chưa qua khỏi tình trạng kém mở mang, đã phãi lo toan chống xâm lăng đất nước .

 Cần hiểu biết đôi chút về  hỏa tiễn chống tàu  ngọai xâm của Nga  và hỏa tiễn Bulamob của  Ấn Độ hứa  bán cho Việt Nam ?  

             Trên thế giới  có 160 000 hỏa tiễn ( tên lữa ) chống tàu – anti ship missiles , nhiều nhất là ở Nga , Trung Quốc và Hoa Kỳ.  Hiện có hơn một tá quốc gia chế tạo  được hỏa tiễn chống tàu  là Hoa Kỳ , Nga , Trung Quốc , Pháp ,  Anh ,Ấn Độ , Nhật , Đài Loan. Na Uy … . Báo chí Việt Nam  đã đăng tải nhiều lần Việt Nam cũng cố gắng chế tạo hỏa tiễn , nhưng chưa được xếp vào hạng các quốc gia này….  

         Từ hỏa tiễn Đài Loan diễn hành năm 2007 Hsiung Feng 3 đến  Hỏa tiễn Harpoon

       Hsiung Feng , chế tạo ở Đài Loan , chỉ bắn xa được khoảng 140km.

Hóa Chất Xanh

Hóa chất melanine, thường dùng trộn phân bón hóa học và chế tao chất plastics, khi  pha vào sửa bột Trung Quốc, hầu làm tăng protein, đang làm chết nhiều trẻ em . Vì thế bổ sung bài hóa chất trước :

Vài trường hợp thành công thay đổi ở ngành công nghệ hóa chất xanh,  có  lẽ Việt Nam nên chú ý hơn chăng ? 

                                    G S Tôn Thất Trình

            Chúng tôi đã đề cập đến tinh thần boong ke - bunker mentality, mảnh liệt tự vệ, chống đổi thay ở  ngành công nghê  quan trọng Âu Mỹ này. Nếu bạn không muốn sử dụng một hóa chất nào cả, bạn sống theo lề lối sinh họat thế kỷ  1400 , chiếu theo lời  của William Carroll, nguyên chủ tịch  Hội Hóa Học Hoa Kỳ - American Chemical Society, nay là Phó chủ tịch Occidental Chemical Corp. Dù có nhiều tiên tiến, tỉ như ở ngành thuốc tẩy sạch – detergents, nguồn gốc dầu dừa  và các polymers plastic làm bằng bắp ( ngô ) hay đậu nành ( đổ tương ), thế giới công nghệ  vẫn phụ thuộc vào các hợp chất  nguy hiểm, không mấy thay đổi, kể từ Thế chiến Thứ hai.

Điện dung hợp

 Sau khi làm tiếng nổ vang – big bang, tìm kiếm Higgs boson…. ở máy đụng độ protons Thụy Sĩ  và Pháp :

    Lò phản ứng dung hợp mới khi nào cung cấp nổi  điện sạch vô giới hạn,  từ  nước biển  ?

            G S Tôn Thất Trình   

 Sau đây là quan điểm của   Charles Seife , tác giả sách sắp xuất bản:” Mặt Trời trong Chai lọ :  Lịch sử lạ lùng của Dung hợp và  Khoa học của Mong muốn bất  chấp Thực tế - Sun in a Bottle : the Strange History of Fusion  and the Science of Wishful Thinking “.

          Hơn nữa thế kỷ nay , các kỷ sư  đã cố tâm xây dựng  một mặt trời nho nhỏ trong một chai lọ : một lò phản ứng dung hợp .  Nay , một  nhóm nhà khoa học quốc tế  đang cố tâm mạnh dạn hơn hầu cho vụ này xảy ra .  Nếu nhóm thành công , chúng ta sẽ  gần đây, tạo ra   nguồn   điện  vô hạn  từ một đồng vị  của hydrogen ,  dồi dào vô cùng ở đại dương chúng ta . Tuy nhiên đó là  một cái “ nếu “  to bự .

Hóa chất an tòan

       Hóa chất an tòan, không sử dụng thành phần độc hại, công nghê hóa học Hoa Kỳ, đi vào dòng chánh ?

                                    G S Tôn Thất Trình

            Có lẽ gần 2000  cơ sở  hóa học và sản phẩm hóa chất , gần 4000 ( con số thống kê năm 2001 ) cơ sở sản phẩm chế biến cao su và plastic, dược phẩm …,  doanh nghiệp đủ cở Việt Nam, đặc biệt doanh nghiệp acid sulfuric, chlorine, acid phosphoric Lâm Thao-Việt Trì; nitrogen trước đây theo kỷ thuật khí than cỗ lỗ sĩ  trên bờ sông Thương gần Bắc Giang,  nay từ khí dầu Phú Mỹ, Cà Mau; nhà máy xút, chlorine, và một số hóa chất khác trên bờ sông Hồng ở Việt Trì và các nhà máy hóa chất căn bản dầu lữa công nghệ plastics sắp có ở Dung Quất, Nghi Sơn; cácnhà máy chế biến dược phẩm Hà Nội và Sài Gòn, nhà máy cao su Sao Vàng ở Thượng Đình -Hà Nôi…  nêu lưu ý cập nhật, đổi thay, thân thiện môi sinh, đúng tương lai xanh hơn chăng ?

              Ngành công nghệ hóa học Hoa Kỳ , năm 2006 bán ra khắp thế giới  637 tỉ đô la Mỹ, 15 lần hơn tổng sản lượng quốc gia Việt Nam, nuôi sống hơn 7 triệu dân Mỹ  đã bắt đầu  tụ điểm  hơn về y tế, an tòan môi sinh, nhưng thay đổi chỉ xảy ra chậm chậm mà thôi . Năm 2006,  12 công ty hóa học Hoa Kỳ gồm BASF, Dow, Dupont và Rohm and Haas đã thuê cố vấn, thám hiểm những phương cách làm những cơ sở của họ cho thân thiện môi sinh hơn. Tuy nhiên sau 1 năm khảo cứu, các cố vấn kết luận là  ngành công nghệ “ mảnh liệt tự vệ “, đầy “ tinh thần boong ke – bunker mentality “  làm mọi tiến bộ khó khăn .
 A -Gia thất đầy chất độc hại

Mọi phòng ốc  gia thất Âu Mỹ ngày nay, đều  trải bày dưới một lọat chất độc hại. Khỏang chừng  83 000 hóa chất  bán ra ở thị trường Hoa Kỳ  và đa số  chúng được dùng cho sản phẩm tiêu thu.

Xi Măng .

 Thử làm bàn  về phát triễn một công nghệ xây cất  quan trọng của Việt Nam :

Công nghệ xi măng Việt Nam đuổi kịp, vượt qua Thái Lan  và xuất khẩu cạnh tranh nổi với Trung Quốc , Ấn Độ trong tương lai chăng  ?

                        G S Tôn Thất Trình

  Lẹt đẹt mãi vì chiến tranh,  theo sau Thái Lan nhiều về sản xuất xi năng vào năm 1995 , những nay đã đuổi kịp.

Tin tức mới cho biết Hảng Xi Măng Xiêm -  Siam Cement Corp. , hảng công nghệ xi măng lớn nhất, chiếm 25 % tổng số sản xuất xi măng Thái Lan sẽ khánh thành nhà máy xi măng Cam bốt tại tỉnh Kampot  , tên Việt là Cần Bột , trước đây đã đươc vua Cam bốt tặng cho chúa Nguyễn qua trung gian của Mạc thiên Tứ ( có khi ghi là Tích) mà  vì giữa thế kỷ thứ 19  , vua Tự Đức đã phải trao trả lại cho Cam Bốt, khi thực dân Pháp tấn công chiếm Lục Tỉnh - Nam kỳ . Kampot  kế cận Hà Tiên . Đây là nhà máy xi măng tân tiến Thái Lan đầu tư   3.5 tỉ bath  (tiền tệ Thái ), trên 100 triệu đô la Mỹ,  dư trù sản xuất 2.4 triệu tấn xi măng một năm , khởi đầu sản xuất giai đọan I vào năm 2009 . Tưởng  nên nhắc thêm là  tổ hợp Xi  Măng Siam cũng đã góp phần đầu tư vào hai nhà máy xi măng ở Việt Nam.

Hoa Dã Yên

                     Vài điều giới thiêu thêm hoa dã yên

                            G S Tôn Thất Trình

Hoa Cảnh đã trình bày nhiều về hoa dã yên ( thảo ) rồi.  Đặc biết xuất sắc là bài Dạ Yến Thảo Petunia  tạo nét mới lạ của Alex Phạm ,số 6 / 2002 .  Nhưng có lẽ nói thêm về lọai hoa này cũng không hại gì.  Các thứ giống dã yên dân gian trồng ở vườn tược  tên Âu Mỹ là Petunia ,không thấy ghi  loài theo khoa học gồm hai từ la tinh mà thấy  ghi là Petunia x hybrida Hort. , có nghĩa là các giống lai  - hybrids  cả . Petunia thuộc họ thực vật Cà Solanaceae.

Tế bào gốc và ánh sáng .

Có lẽ bạn chưa biết rỏ ? ( G S Tôn Thất Trình)  (  phần ;lớn chiếu theo nguyệt san  Discover tháng 2 , năm 2010 )

              I-  Sức mạnh của tế bào gốc

            Tế bào gốc  - stem cells đã là  câu chuyện kể  khoa học thế giới xôn xao thảo luận   nhiều năm qua , nhưng  chúng vẫn còn là  một trò  con rối ( trí ) . Dù chúng cũng mang theo cùng DNA  như thể các tế bào thân thể khác , chúng có  một cá tính uyễn chuyễn , độc đáo ,  giúp chúng  phát triễn  một loat rộng lớn các mô - tissues khác nhau.

Nâng cấp ngành xây cất đường xá

Thử lạm bàn  nâng cấp  ngành xây cất đường xá , cầu cống  Việt Nam,   đặc biệt cho :     

       Quốc lộ Tây ,Quốc lộ Thống Nhất ,  chống đói giảm nghèo ,  bảo vệ  đất nước hửu hiệu hơn ?

 G S Tôn thất Trình

Tình trạng đường xá ở Việt Nam

Năm 2000 , Việt Nam có 215 000 km đường xá , 16 000 km  quốc lộ , 21 000 km tỉnh lộ ,46 000 km quận lộ, 700 km đường phố thị trấn, 125000 km hương lộ  Nhưng chỉ chừng 60%  quốc lộ có lót đá , hay đổ bê tông,  35 % trải nhưạ (dầu hắc ). Tốc độ xe mới chừng 40km một giờ,  nếu cải thiện  theo lề lối hiện tại , thì cũng chỉ được 50 km một giờ  và xe búyt chạy nhanh chỉ  50- 60Km một giờ. Vài đọan đuờng nâng cấp nay có thể chạy được  70-80 km một giờ.  Chỉ 27 %  tỉnh lộ  và 10 %  quận lộ , được lót đá . Đường lót đá cũng thường qúa hẹp. Các họa kiểu chỗ đường kết nối, nút giao nhau rất kém cõi. Nhiều đường  còn giới hạn tốc độ và trọng tải .  Nhiều hương lộ  chỉ có  tên trên bản đồ thống kê  hay chỉ là một lối mòn nho nhỏ .

Chế ngự thời tiết

Hô phong hóan vũ hay chế ngự thời tiết, khí tượng ngày nay

               Truyện Tam quốc diễn nghĩa , sau trận Xích Bích,  Khổng Minh mới thực hiện được chia ba thiên hạ  Trung Hoa cỗ Hán , Ngụy,  Ngô. Thắng trận này là nhờ Khổng Minh Gia Cát Lượng có tài gọi gió đông phong , giúp Chu Du đốt  cháy  tan tành thủy quân Tào Tháo bị Bành Thống mưu hại,  hiến kế cột chặc  các thuyền bè Nguy, bất hủ theo câu khích tướng  :

                                       Đông Phong bất hứng Chu Du tiện,

                                        Đồng Tước  xuân  thâm tỏa nhị Kiều  ( là hai chị em,  vợ  Tôn Quyền và vợ Chu Du ) .

Sau đây là vài mẩu chuyện hô phong , hóan vũ , làm mưa trên thế giới có lẽ chúng ta cũng nên biết qua, trong việc  nhân lọai chế ngự thời tiết :

                     1-  Thiếu tá  kỷ sư công Chánh  Dryenforth  thất bại ở  công cuộc làm mưa thời Nội chiến - Civil War , Nam Bắc Hoa Kỳ .

Những giống pom – bom –táo tây, “apple” ngon

Tại sao Việt Nam lại phải mua táo tây - pom - bom Vân Nam, Quảng Tây… hay Nhật Bổn, Đại Hàn, Pháp, Đông Âu..?

Những giống pom – bom –táo tây, “apple” ngon,

truyền thống hay mới mẽ yêu cầu lạnh thấp (hay cao)

bán ở chợ trời nông dân Nam Ca Li, Hoa Kỳ

G S Tôn Thất Trình

Chúng ta cần phân biệt giữa các giống táo tây – pom –bom tiếng Anh là apple, tiếng Pháp là pomme với các táo tàu (táo ta, táo đào tiên v.v… – chinese jujube, cha ông trồng nhiều nấu pha thuốc Bắc), nay trồng thành công nhiều ở các tỉnh duyên hải cuối miền Trung và các tỉnh miền Nam và đã xuất hiện nhiều ở các siêu thị Á Đông Ca Li và các táo ta Ấn độ - Indian jujube, trước năm 1975, du nhập từ Thái Lan đem về trồng ở quanh Sai Gòn, nên vẫn tưởng lọai táo ta này là của Thái Lan. Táo ta Ấn Độ thuộc lòai Zizyphus mauritaniă hay Z. rotundifolia. Táo ta, táo Tàu thuộc lòai Zizyphus jujube. Cả hai lọai táo ta này thuộc họ thực vậtRhamnaceae, khác hẳn họ thực vật Hoa hồng Rosaceae của lòai pom, bom, táo tây. Ngược lại vì yêu cầu lạnh cao (600 – 1000 giờ nhiệt độ lanh duới 7 độ C), nên pom, táo tây du nhập trước đây phần lớn vào các vùng cao (ngay cả nhiều đỉnh núi cao, cũng chưa đủ yêu cầu lạnh) tỉ như táo tay nổi tiếng pomme des reinettes thời Pháp thuộc, đều thất bại, ít trái, trái nhỏ và méo mó, khi trồng pom ở vùng Lang Bian- Đà Lat và vùng Khe Sanh - Quảng Trị.

10 bản nhac bán chạy nhất, cho bạo chúa thế giới

10 bản nhac bán chạy nhất,

ngược đời, cho bạo chúa thế giới

G S Tôn Thất Trình

Theo Thời báo New York Times, căm giận tỏ ra bề ngòai của Hít Le- Hitler đối với dân Do Thái và dân Nga, lại rất có thể  cuồng si bí mật che dấu, vài bản nhạc hay nhất của hai sắc dân này. Nếu khám phá mới đây chứng tỏ những ghi âm dấu kín là sưu tập nhạc riêng cho Hít Le. Có đến 100 dĩa ghi âm nay đã hao mòn và sầy sướt, được tồn trữ ở phòng áp mái – attic của một cựu nhân viên tình báo Nga Sô Viết. Ông này để lại một nhận xét nói rằng ông ta đã chiếm hửu các bản này từ Phủ thủ tướng đế chế Đức, sau 1945, năm thủ đô Bá Linh thất thủ.

Chủ Nghĩa Tư Bản và Chủ Nghĩa Cộng Sản

Một quan niệm Tây phương khách quan hơn về lịch sử chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản (Tâm Đạo)

1- Bán quá mức tư bản chủ nghĩa

         

Sau đây là quan điểm của giáo sư Benjamin R. Barber, đại họcMaryland tác giả nhiều cuốn sách, như “Thánh chiến Hồi Giáo chống thế giới Mac Donald- Jihad vs Mc World”... Cuốn sách cuối cùng ông tựa đề là “Tiêu thụ: cách nào thị trường làm đồi bại Con trẻ, trẻ con hóa người Trưởng thành và nuốt trọn Công dân – Consumed: How markets Corrupt Children, Infantilize Adults and Swallow Citizens Whole.“

Ngọc Bích Liên Thành của Lạn Tương Như

Bài học ngòai trường thời niên thiếu

Tranh chấp uy quyền, địa vị gì đi nữa, cũng phải đặt tiền đồ quốc gia lên trên hết và phải biết nhịn nhục, phục thiện mới làm được việc lớn, bảo vệ được độc lập nước nhà:

Câu chuyện ngọc bích liên thành của Lạn Tương Như và ba lạy ba bái của tổng tư lệnh quân Triệu, tướng Liêm Pha.

Tôn Thất Trình

Thuở nhỏ, tôi từng được đọc Đông Châu Liệt Quốc (?), câu chuyện Lạn Tương Như, dâng ngọc bích lấy 5 thành của vua Tần và chuyện Liêm Pha đến nhà Lạn Tương Như bái lạy xin lỗi, đã hỗn láo đòi dành quyền chánh trị nước Triệu. Nhưng chỉ nhớ mình thích tính can trường của Lạn Tương Như, dám dọa đâm chết vua Tần, đòi được nhà vua dâng thành cho Triệu, đổi lấy ngọc bích quí. Không nhớ đến giai thọai ba lạy ba bái của tướng Liêm Pha. Số là vào thời này vua Tần rất mạnh, rất hung bạo, ai ai cũng sợ giáp mặt vua. Nước Triệu có người dâng lên vua Triệu một ngọc bích hiếm quí. Tiếng đồn đến tận nước Tần. Vua Tần đưa thư cho vua Triệu, nói rằng muốn đổi trao ngoc qúi với 5 thành đất Tần. Vua Triệu hội họp công khanh, hỏi ai dám làm sứ sang Tần dâng ngoc quí, đổi lấy đất Tần không? Không một ai lên tiếng, vì ai cũng biết đây chỉ là lời vua Tần hứa cuội. Chỉ có Lạn Tuơng Như xin đi và tuyên bố là sẽ đổi được đất Tần cho Triệu. Khi đến Tần, Lạn Tương Như đòi vua Tần phải trịnh trọng tắm rửa sạch sẽ ba ngày mới chịu dâng ngọc quí sau đó, và chỉ dâng ngọc trước mặt bá quan văn võ Tần, cũng như sứ thần các nước khác. Vua Tần ưng chịu. 

Marquez, nhà văn đoạt giải Nobel văn chương 1982

Giới thiệu cùng các bạn già, một nhà văn, văn hóa la tinh Nam Mỹ, con cháu Việt Kiều Hoa Kỳ, thấm nhuần hơn cha ông:

Truyện “Một Trăm Năm” sẽ được Marquez, nhà văn đọat giải Nobel văn chương năm 1982 viết tiếp !

Tôn thất Trình

Đồng Ky xốt- Don Quixote

Tạo dựng của Cervantes ảnh hưởng mạnh mẽ , sâu đậm văn chương,âm nhạc và nghệ thuật Châu Mỹ La Tinh :

Truyện Ngài Hiệp sĩ Viễn vông

Đồng Ky xốt- Don Quixote

Tâm Đạo

Việt Kiều Pháp biết văn chương Pháp, Việt Kiều Nga- Đông Âu biết văn chương Nga là chuyện đã đành. Nhưng Việt Kiều Hoa Kỳ nhất là ở bang Ca li nơi dân Mexicô và dân Mỹ nguồn gốc La Tinh sắp trở thành đa số (khắp Hoa kỳ hiện nay con số chính thức là 40 triệu dân nguồn gốc Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, trong số 1 triệu rưỡi Việt Kiều ở Hoa Kỳ), con em cần thông hiểu văn chương, văn hóa La Tinh (Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, chứ không đương nhiên là Pháp, rất thiểu số ở bang này) mới hy vọng hòa đồng với họ được. Những nhân vật hình bóng khổng lồ trong tâm linh tập thể là Hamlet, Madame Bovary, Captain Ahab, Tony Soprano. Họ cống hiến, tốt hay xấu, một mô hình vai trò cư xử nhân lọai và trải những bóng tối trên những đời sống công cọng chúng ta mơ ước. Nhưng ảnh hưởng lâu dài xuyên qua một vệt rộng lớc cỏ mới cắt ở hành tinh, thật khó lòng sánh vết hằn sâu xa một hình bóng ảo tưởng, đặc biệt lưu lại cho Châu Mỹ La Tinh: Ngài Hiệp sĩ Viễn Vông - Don Quixote.

Lá Thư Từ Đảo Iwo Jima

Ngẫm nghĩ những chuyện hư thực, một thời chưa xa xôi mấy:

Câu chuyện phim:

“Lá Thư Từ Đảo Iwo Jima“

Tâm Đạo

Phải hiểu biết kẻ địch (phần này viết phỏng theo nhà báo Kenneth Turan)

Tài tử Clint Eastwood đã đạo diễn một bi kịch thời Thế Chiến Thứ Hai, chiếu theo một sách ăn khách do James Bradley và  Ron Power nói về ba chiến sĩ Mỹ sống sót, đọat giải Pulitzer ngày 23 tháng 2 năm 1945 ở phim “Những Ngọn Cờ của Cha Ông - Flags of Our Fathers”. Hình cờ dựng cao trên đỉnh núi đảo Iwo Jima  là một phim khán giả ở Mỹ mong đợi được xem, mùa thu 2005. Đa số các nhà bình luận phim đều ca ngợi bi kịch này. Thế nhưng khi DVD  “Flags” xuất hiện thì ít người chiếu cố, chỉ thâu có 33.6 triệu đô la ở Hoa Kỳ và 27.5 triệu đô la nữa ở các quốc gia trên thế giới. Đáng ngạc nhiên hơn nữa là phim “Flag” chỉ nhận được hai đề cử (nominations) tranh giải Oscar, cả hai thuộc lọai kỷ thuật mà thôi.

Công nghệ di truyền một bông Hồng xanh dương

Công nghệ di truyền một bông Hồng xanh dương

GS:Tôn Thất Trình

Các nhà khoa học qyết tâm tạo một bông hồng xanh dương - Blue rose. Cố gắng của họ có thể đem lại nhiều lợi nhuận. Nhưng mọi hoa hồng gọi là xanh dương tân tạo thật ra đều là màu tím

Hoa hồng màu đỏ. Hoa tím - violet mới có màu xanh dương. Nhưng nếu hoa hồng có màu xanh dương thì sao đây ? Các nhà bán hoa sẽ có thể thu tiền đầy túi ! Các nhà sinh hóa học và di truyền học cận đại đang gần kề một giải thưởng ám ánh kẻ mê say hoa hồng từ nhiều thể kỷ nay, là việc tạo dựng một hoa hồng xanh dương chánh hiệu. Hồng xanh dương không có trong thiên nhiên, và dù cho cả mấy thế kỷ cố gắng rồi, chưa có một nhà lai tuyển giống nào đến gần kề mục tiêu cả. Họ đã gọi nhiều hoa hóng màu xanh dương, như Thiếu nữ Xanh Dương - Blue Girl, đỏ Tươi Xanh Dương - Blue Magenta, Trắng Xanh Dương - Blue Moon. Chúng màu tím cả đấy.

Nhớ hoa mai vàng Việt Nam

GS Tôn Thất Trình

Chúng ta thưởng thức hoa thanh nhã nước nhà thường chỉ nghĩ đến thủy tiên đơn cánh trắng - narcisse, daffodil, hoa quỳnh - epiphyllium trắng nở đêm và hoa lan orchid ( mà lại là các lọai hồ điệp , cát lan ... không phải những lan hài sabot de Venus hay lady slipper đặc thù Việt Nam v.v... ) . Ít khi biết rỏ hai lòai lan mùa tết đặc biệt cho miền Bắc là hoa đào và đặc biệt cho miền Nam là hoa mai vàng . Mùa Tết, Phi Châu cuối thập niên 1970, môt tiệm ăn Việt Nam ở Dakar - Senegal trưng bày mai vàng lụa nhân tạo trên chậu sành lớn, làm chúng tôi khen nức nở chủ nhân khéo nhớ quê nhà , dù bà ta quê quán Hà Nội, dân gian thưởng thức hoa đào ( Nhật Tân) hơn là mai vàng . Suốt hai thập niên 1980 và 1990, đến Tết là nhiều nhà Việt Kiều tại Pháp , Ý và Hoa Kỳ trưng diện những cành hoa mai vàng giả , đón mời bạn bè, chứ không thấy khoe các cành đào đỏ thắm, có lẽ vì xứ mát lạnh hoa đào quá nhiều, không có gì là độc đáo như mai vàng nước ta .