Mê tín, Dị đoan

20 điều bạn chưa biết về mê tín, dị đoan theo Âu Mỹ ngày nay

                                             G S Tôn Thất Trình

1-      Lễ lạc ngày Ma Quỉ- Halloween cận đại  tụ điểm trên  hỏang sợ  vui đùa , nhưng những dị đoan  liên hệ tới lễ lạc cha ông này , nghĩa là lễ hội kẻ chết của tộc dân Celtic, không phải là  chuyện đáng cười đâu nhé ! Các gia đình để lại “ các tiệc thết đãi - treats” cho những người thân yêu đã khuất bóng, hầu làm chán nãn những “trò lừa bịp – tricks”  kinh tởm  từ phía xa hơn nơi chôn cất nữa.

2-      Ngày Ma Qủi , các dân làng  Tô Cách Lan  vào thế kỷ thứ 18  lùa cừu ngang qua các vòng đóng đai thùng các cành  cây trà thanh lương- rowan  để bảo  vệ chúng chống lại các độc ác ma thiêng, kể luôn cả  bệnh hoạn, đau ốm.

3-       Lễ nghi có thể  đã được đưa đến từ  nhìn thấy cừu gặm  đọt trà thanh lương mạnh khỏe hơn  vì trái trà này chứa acid sorbic , có nhiều  đặc tính kháng nấm sanh bệnh.

4-      Các tay dùng gậy nhọn tìm  nguồn mạch nước sâu,  tin rằng thấy gậy  đinh ba hay  con lắc chúng nắm rung chuyễn  khi nó đi ngang qua mạch nước ngầm, nhưng không có  khoa học nào chứng minh ý niệm này cả thảy. Thật tế,  ngay từ đầu thế kỷ thứ 19 , các nhà nghi ngờ các tay dùng gậy nhọn  này  tỉ như nhà hóa học Pháp Michel Eugène Cheveurl  đã gợi ý là các rung động đến từ các chuyễn động cố ý của cơ bắp (  bắp thịt).

5-        Chánh phủ Đức đã thử nghiệm  500 tay dùng gậy nhọn  thập niên 1980. Sáu  tay này cho thấy một tỉ lệ thành công lạ lùng, không thể nào nói là do may mắn gây ra , theo nghiên cứu báo cáo.

6-      Ở  những thử nghiệm sau đó, họ lại không  sao chép được những thành quả lạ lùng này. Đáng tiếc quá !

7-       Nhà sinh học tiến trào Kevin Foster định nghĩa mê tín- dị đoan là những xác định sai lầm của các mối nối kết nguyên nhân.

8-        Foster không bêu xấu mê tín: bạn không cần hiểu biết  nguyên nhân và lợi lộc từ một  cư xử.

9-       Khi tin rằng cỏ xào xạc  luôn luôn có nghĩa là một con bắt mồi  đang tiến lại gần, chẳng hạn, có nghĩa là bạn sẽ đóng móng chân vào đó, mỗi khi nghe tiếng động, do gió  hay một sư tử đói lòng gây ra.

10-    Bạn sẽ sống để chia sẽ mê tín bạn cho con cái, chúng cũng sẽ nói chuyện mê tín này với  con cái chúng và tiếp tục như thế, bảo vệ  dòng giống chống lại các sư tử xào xạc cỏ. Foster tin rằng, trong số con người  tiền sử thời kỳ sớm, tuyễn chọn tự nhiên  ưu đải các mê tín dị đoan.

11-    Mê tín là một điều cọng, hay tương tự. Các nhà khảo cứu Đức báo cáo năm 2010  là nếu những kẻ tham dự càng tin tưởng về bùa mê quyến rũ  may mắn của mình, thì họ lại càng tự tin hơn nữa.

12-   Nghiên cứu cũng trình bày là những kẻ tham dự mê tín càng tự tin thêm lên, họ sẽ   càng thực thi tốt đẹp hơn, có lẽ tại vì tự hửu hiệu - nghĩa là  tin tưởng khả năng ai đó thành công ở một thách thức đặc thù nào đó – đã được nối  kết  với cách nào ai đó mong muốn  được duy trì ở một nhiệm  vụ  giao phó.

13-    Hay có thể trí óc đã thắng tin tưởng:  các nhà khảo cứu bang Georgia- Hoa kỳ năm 1974,  tìm thấy là các học sinh trung học thông minh, ít mê tín  hơn là các học sinh thông minh trung bình .

14-    Vậy chớ mê tín có phải dành cho các kẻ ngốc nghếch không?  Vào thập niên 1940, B.F Skinner  cho 8 bồ câu ăn  ở những thời gian cố định. Giữa các lần cho ăn, 6 bồ câu lập lại cư xử chúng làm, khi  thức ăn đầu tiên xảy ra mà Skinner cho là tương tự các lễ nghi  may mắn  các tay chơi bài tây.

15-    Bùa mê hay lễ nghi có thể tăng cường  tự tín, nhưng một con số “ không may mắn”  có thể  bác bỏ nó đi. Năm 1993, các nhà khảo cứu gần London báo cáo là  trên một thời gian 3 năm, giao thông xa lộ nhẹ nhàng hơn vào ngày thứ sáu mười ba – 13^th hơn là thứ sáu mồng sáu- 6^th . Tuy nhiên,  không giải thích nổi là vào ngày thứ 13^th , tai nạn  đường xá lại đưa thêm 52 người đến bệnh viện.

16-    Mê tín có thể  đáng sợ hơn. Năm 2009, Interpol  tính ra rằng đời sống sự cố hiếp dâm các đàn bà Nam Phi Châu  là 1 trên 2, với gần phân nữa nạn nhân  trẻ hơn 18 tuổi, có lẽ do huyền thọai  là làm tình với một  gái trinh có thể giúp nam nhân chửa khỏi bệnh AIDS .

17-      Căng thẳng  có tạo ra mê tín không ?  Sau Chiến Tranh Vịnh năm 1991,  một nhà tâm lý học Tel Aviv tìm thấy là dân Do Thái ở các thị trấn bị hỏa tiễn SCUD tấn công thường mê tín  nhiều hơn là các thị dân không bị SCUD đánh phá .

18-      Năm 2008,  một nghiên cứu Hoa Kỳ  tìm thấy là các người  tham dự thường nhận thức nối kết giữa các sự cố không liên hệ gì nhau,   khi được hỏi trước nhất  nhớ lại  thời gian  họ thiếu kiểm sóat.

19-    Ở một phần Á Châu, nhiều cặp vợ chồng  dự tính có con sinh vào các năm “may mắn” .

20-    Các nhà khảo cứu Ngân Hàng Thế Giới  tìm thấy là các con trẻ Việt Nam sinh nhằm các năm “ may mắn”  mạnh khỏe hơn  và được giáo dục tốt hơn, nhưng rất có thể là chúng sinh ra tại các gia đình đã được sửa sọan trước cảm xúc và tài chánh cho chúng . “ May mắn”  không hề dính líu tới việc này cả .

                   

                  ( Chiếu theo bà Rebecca Coffey, ở nguyệt san Khám Phá – Discover số tháng 10 năm 2013  )

                   ( Irvine, Nam Ca Li- Hoa Kỳ  ngày 4 tháng 9 năm 2013)