Cuốn Sổ Tay

Tình yêu Mỹ không phân biệt giai cấp,

không hề nhạt phai, đến chết già càng sâu đậm

ở phim Cuốn Sổ Tay

G S Tôn thất Trình

Thuở niên thiếu thời Pháp thuộc chỉ biết phim, truyện tình yêu tây phương Pháp, Anh, hay đông phương Tàu (Trung Quốc và Đài Loan xưa nay). Mãi đến thập niên 1970, khi còn làm giám đốc trường Cao Đẳng Nông Lâm Súc mới được Cơ quan Phảt triển Giáo dục Á Châu mời lựa chọn nơi thiết lập Viện Kỹ thuật Á Châu - Asian Institute of Technologies cùng giáo sư Nguyễn Đăng Long, ghé Singapore, mới được xem phim «Câu Chuyện Tình yêu - Love Story» (Mỹ) vừa phát hành, cuối năm 1970. Kể chuyện nhà văn Eric Segal viết ra đầu năm 1970, cảm động đau thương của đôi trẻ (hai tài tử đóng hay là O ‘Neal và Mc Graw) đại học Hoa Kỳ miền Đông, cha không đồng ý, vì không môn đăng hộ đối, cho anh lấy người yêu cùng nhóm đại học danh tiếng Hoa Kỳ Ivy League, một cô gái dân di cư nguồn gốc Ý tầm thường, Cha cúp trợ cấp khiến anh phải nhờ vợ dạy học tư, kiếm tiền cho anh tiếp tục học đại học Harvard, lúc anh cương quyết lấy cô nàng học âm nhạc ở đại học Radcliff. Truyện phim Love Story kết thúc cảm động. Lúc cô vợ trẻ chết vì ung thư máu, cha anh mới biết, đến cung cấp trễ tràng 5000 đô la Mỹ thời giá chi phí nhà thương anh hỏi mượn cha, dấu tên vợ. Kết thúc của phim Cuốn sổ Tay có lẽ bi thảm hơn cả câu chuyện kịch “Lá Sầu Riêng” cô Kim Cương đóng vai chánh, và bà Năm Sa Đéc đóng vai mẹ chồng hành hạ nàng dâu, xem con dâu còn tệ hơn đứa ở. Ở Lá Sầu Riêng, đôi trẻ con riêng hai người lại lấy nhau được và họ sum họp lúc tuổi già.

Phim truyện Cuốn Sổ Tay kết cấu khác hẳn mọi phim tình yêu Mỹ.

Sách «Cuốn Sổ Tay - The Note Book », tác giả Nicolas Sparks viết ra năm 1996, đóng thành phim năm 2004. Nhà viết kịch bản phim Jeremy Leven thay đổi cốt truyện khá nhiều, nhưng tác giả sách không được tham khảo như ở phim truyện “The Godfather - Người Bố - Già”. Sparks không than phiền gì cả, vì phim hay vẫn duy trì tinh thần các nhân vật và những cái ngữ lớn trong sách. Cơ cấu phim Cuốn Sổ Tay, tương tự phim “Cà Chua Xanh Chiên Xào - Fried Green Tomatoes” một phim Mỹ hay, Việt kiều cũng ít biết. Ryan Gosling và Rachel Mc Adams là hai ngôi sao nghệ sỉ đóng đôi trẻ Noah và Allie. Một lứa đôi yêu nhau, vào đầu thập niên 1940. Câu chuyền tình của hai trẻ do một ông già, tài tử James Garner đóng, kể ra ngày nay, thuật chuyện cho một bệnh nhân đồng viện, một bà già, tài tử Gena Rowlands, diễn tả. Khác với “Cà Chua Xanh Chiên Xào” , phim tụ điểm vào một tình yêu non trẻ, tiếp tục tăng trưởng và cam chịu kéo dài xuyên qua chiến tranh, cha mẹ cô gái không tán thành. Lẽ dĩ nhiên lõi truyện theo chủ đề “Romeo and Juliet” , nhưng phương cách đóng phim, cũng như sức lôi cuốn rất ư kỳ diệu các nghệ sĩ đưa lên màn ảnh, làm phim luôn luôn tươi sáng, khúc đoạn không hoàn toàn đoán trước được. Đây là một phim cực kỳ lãng mạn. Nếu bạn không bao giờ khinh miệt tính lãng mạn, tình yêu không thời gian và tận tụy chung thủy với một kẻ khác, bạn phải đảo đi đảo lại con ngươi nhiều lần. Còn chúng tôi (tôi và vợ tôi cùng xem DVD) không hề khinh miệt những cảm xúc xiết chặc chúng ta, chúng tôi rất xao xuyến vì câu chuyện tình nguyên vẹn từ trẻ đến chết già này.

Cốt truyện:

Ở một nhà dưỡng lão cận đại ngày nay, một ông già tên là Duke bắt đầu đọc một câu chuyện tình yêu cho một bà già cùng ở nhà dưỡng lão, viết trong sách ông đem tới.

.

Năm 1940 ở một cuộc vui rầm rộ tại Seabrook Island, bang South Carolina - Hoa Kỳ, anh chàng trai trẻ Noah Calhoun nhìn thấy lần đầu tiên cô gái thừa kế một gia đình giàu sang, 17 tuổi, Allie Hamilton và bị cô thu hút ngay tức thời. Cô ta liên tiếp từ chối những lời hò hẹn kiên trì của anh, mãi cho đến lúc những bạn bè thiện chí đôi bên lừa cho họ sáp lại nhau. Noah và Allie trải qua một mùa hè thần tiên cùng nhau, dù rằng cha mẹ của cô không lấy gì làm nhiệt tình cho lắm về mối tình hè lãng mạn của họ. Cha mẹ Allie cấm con gái không được gặp lại Noah.

Noah nói với Allie rằng cha mẹ Allie đúng lý và anh ta không đủ xứng đáng với cô. Cô liền la to mắng anh và đôi bên tan vỡ. Allie hối hận ngay về quyết định của mình, nhưng Noah đã lái xe rời xa. Noah đau khổ vì chia ly, viết cho Allie mỗi ngày một lá thư, trong một năm trời, mà không bao giờ nhận được thư trả lời. Ngày thứ 365, anh viết cho cô một thư từ biệt và quyết định để cho cô ta đi luôn. Noah và Allie tiếp tục cuốc sống riêng tư. Allie theo học đại học Sarah Lawrence College, trong khi đó Noah đăng tên đi lính đánh nhau ở Âu Châu Thế chiến Thứ Hai

Trong lúc còn học đại học, Allie tình nguyện làm phụ tá nữ y tá chữa các lính chiến bị thương và gặp Lon Hammonds, Jr. bị thương. Lon là một luật sư giàu sang, có nhiều liên thông tốt đẹp, đẹp trai, tế nhị, có sức quyến rũ và sinh trưởng trong một gia đình cổ danh giá miền Nam Hoa Kỳ. Hai người sau đó đính hôn, dưới sự hoan hỉ của cha mẹ Allie, dù rằng Allie lấy làm ngạc nhiên không hiểu tại sao cô lại nhớ đến gương mặt Noah khi Lon hỏi cô ta làm vợ. Noah trở lại quê nhà. Thăm viếng thành phố Charleston để nạp vài giấy tờ, Noah nhìn thấy Allie và Lon hôn nhau ở một khách sạn. Đau khổ, Noah bỏ hết thì giờ trùng tu một ngôi nhà đồn điền cổ họ đã chung vui mùa hè. Noah muốn tin tưởng rằng anh duy trì lời hứa với cô là sẽ sửa chữa lại toàn nhà, cô sẽ trở lại cùng anh. Khi trùng tu xong, Noah cố bán nhà, nhưng nhận thấy là anh không muốn xa rời nhà. Năm 1947, trong khi thử áo cưới, Allie đọc được một bài nhật báo nói về nhà cổ hoang phế, Noah trùng tu ỏ đồn điền Windsor Plantation. Cô quyết định viếng thăm Noah ở thị trấn Seabrook. Noah mời cô ăn cơm tối, và Allie nói cho Noah biết về việc cô đính hôn. Đêm tàn, Noah yêu cầu Allie trở lại ngày hôm sau, để anh cho cô thấy một điều gì đó.

Vào lúc này, bà cụ già đã rỏ ràng là lâm bệnh điên loạn - dementia, làm bà mất hết trí nhớ và Duke chính là chồng bà. Bà không nhận ra các con và các cháu đến thăm. Các con nài nỉ Duke trở về lại nhà. Duke nhất quyết ở lại với vợ, chối từ bỏ vợ một mình ở nhà dưỡng lão.

Trở lại năm 1947, Noah chèo thuyền chở Allie đến nhìn một đoàn thiên nga đang đậu ở trên sông. Trời đổ mưa, họ phải quay trở lại. Trong khi cột thuyền, Allie yêu cầu cho biết lý do tai sao Noah không bao giờ viết thư cho cô, khi hai người xa nhau. Noah nói cho cô là anh đã viết cho cô trong một năm, mỗi ngày một lá thư. Hai bên bắt đầu hôn nhau, rồi làm tình cùng nhau. Ngày hôm sau, mẹ Allie xuất hiện ở ngưỡng cửa , lúc Noah vắng nhà; nói cho Allie biết là Lon đã theo dõi cô đến Seabrook, sau khi cha cô nói cho Lon về Noah. Mẹ Allie lái xe cùng cô đi khá xa và giải thích cho cô là mẹ cô trước đây cũng có một mối tình hè lãng mạn và thỉnh thoảng vẫn còn lái xe gần nơi anh chàng yêu mến cũ ngắm nhìn anh ta. Mẹ lái xe đưa con gái về lại nhà Noah và thấy Noah đang ngồi ở cỗng hành lang trước nhà. Bà trả lại con gái 365 lá thơ Noah viết cho Allie, nói thêm là bà mong Allie lựa chọn đúng đường. Bà rời nhà và Allie đến ngồi ở cổng nói chuyện cùng Noah. Cô giải thích tại sao Lon lại đến Seabrook, và cho biết những ngày qua thật là kỳ diệu, nhưng rất vô trách nhiệm. Noah điên tiết, hỏi cô là cô đã tự biết việc gì sẽ xảy ra khi cô đến nhà Noah. Anh buộc tội là cô chỉ yêu túi tiền của Lon, nói rằng anh sẽ hận cô trọn đời, nếu cô rời bỏ anh. Allie chạy lẹ đến xe mình. Noah la to, nói rằng cô chán ngán cuộc sống của cô, vì nếu không chán ngán thì cô đã không trở lại nhà anh làm gì. Noah van xin cô ở lại với anh, nói rằng anh thừa biết là đôi lứa hay bực tức nhau và sẽ cố giải quyết ổn thỏa mỗi ngày cải lộn. Anh nói thêm là nếu cô thực sự muốn về ở cùng Lon, thì cô cứ đi, vì chưng anh đã một lần sống mất cô và anh cũng có thể sống như vậy lần mất này. Hoang mang và bối rối như bao giờ, Allie lái xe về gặp Lon.

Như mất trí, Allie ngừng xe bên vệ đường và đọc một trong những bức thư Noah viết cho cô, nhưng cô tiếp tục tìm đến Lon. Lon nói Lon có ba lựa chọn: giết Noah, đánh đập Noah và bỏ Allie. Và thêm rằng cả ba lựa chọn đều không chấm dứt được với Allie, vì Lon yêu cô. Allie nói cô cũng yêu Lon, nhưng cô có cảm tưởng là hai người hoàn toàn khác biệt nhau, khi cô ở với Lon và ở với Noah. Cô nói là thật ra cô phải ở với Lon, nhưng nhận thức là cô không thể sống không có Noah. Cho nên, cô Allie trẻ tuổi này lại xuất hiện trở lại ở bậc thang trước cổng nhà Noah, bỏ Lon ở khách sạn và lựa chọn Noah. Họ ôm nhau trong cuộc sum vầy này.

Ngày rày, bà già đồng viện vói Duke, bổng nhiên nhận thức mình là Allie. Bà nhớ lại quá khứ và biết Duke chính là Noah. Sau khi nhận ra bệnh đe dọa mình, bà đã tự viết ra câu chuyện hai người ở cuốn sổ tay nhiều năm trước đó, có lời dặn bên trong cho Noah: «câu chuyện cuộc sống hai chúng ta, do Allie Calhoun viết. Anh hãy đọc cho em nghe và như thế em sẽ trở lại cùng anh». Nhưng rồi thì Allie mắc lại bệnh cũ. Bà tự cảm thấy bà đang trong vòng tay một người lạ mặt. Bà hét lên, xin cứu giúp và các nữ y tá chạy lại trấn tĩnh bà.

Hôm sau, Noah nằm bất tỉnh trên giường và được chở đến bệnh viện. Sau đó ông trở lại khu cấp cứu nhà dưỡng lão. Đêm đến ông lén vào phòng Allie và Allie nhớ lại tình yêu của hai người. Bà hỏi ông là ông có nghĩ rằng tình yêu của hai người có thể làm ra phép lạ không. Ông trả lời là phép lạ đã xảy ra mỗi một khi bà nhớ lại ông. Rồi bà lại hỏi là ông có nghĩ rằng tình yêu của hai người có đưa họ đi xa cùng nhau không. Ông trả lời: «ông nghĩ rằng tình yêu hai người có thể làm bất cứ điều gì họ muốn». Lời nói cuối cùng của Noah, trước giấc ngũ ngàn thu là: «Anh sẽ thấy em». Hôm sau, bà y tá tìm thấy họ nằm cùng giường, chết từ lâu, tay nắm nhau.

Lòng tin cuốn đi theo cánh thiên nga bay xa.

(Irvine, Nam Ca Li, 26 tháng tư năm 2010)