Frances Arnold

          Sáng kiến về  chỉ thị hướng đi cho tiến trào

                                               G S Tôn Thất Trình

                Sau đây là  giới thiệu sự nghiệp của bà Frances Arnold, người đã sáng tạo ý kiến gọi là hướng dẫn tiến trào  theo Olga Kharif ,biên tập viên tuần báo Bloomberg Businessweek, 19- 25 tháng 3 năm 2012.

              Các protein tiến trào thì Fraces Arnold cũng tiến trào theo.  Lối mòn sự nghiệp của  Frances Arnold  thật là khúc khyủ , quanh co.  Bà là con gái thông minh của  một nhà vật lý học hạt nhân,  và  cứ tưởng sự nghiệp mình là một nhà khoa học.  Nhưng ở tuổi vị thành niên, bà trở thành một phần tử tích cực cốt cán  và  đi nhờ xe  từ nhà ở thành phố Pittsburgh đến thủ đô Hoa Thịnh Đốn để phản đối Chiến Tranh Việt Nam. Vào tuổi 20, bà làm việc cho một dự án điện mặt trời ở Nam Mỹ Châu , học cách sinh sống được với 1 đô la Mỹ một ngày và chịu đựng các giường ngũ đầy rệp, trước khi quay về  Đại học UC Berkeley học tiến sĩ PhD. Bà cười : “thập niên 1970,  đó là điều phải làm. Tôi đang cố nhìn xem tôi là ai và tôi đang làm gì”

            Đây là một đặc ân  bà không muốn có proêin  trong la bô bà.  Nay 56 tuổi, Arnold là  giáo sư  công nghệ hóa học, công nghệ sinh học và sinh hóa học  ở Viện Kỷ thuật  Ca Li – Caltech. Đầu thập niêm 1990,  và làm tiền phong phương pháp để các protein không tìm thấy ở thiên nhiên , tiến trào.  Bà khởi sự bằng cách  làm  đột biến DNA, nhưng bản vỗ  các proteins xây dựng  trộn lẫn chúng với những phân tử gây ra  cách  chúng tự sao chép có nhiều sai lầm.  DNA  nào đột biến  có nhiều hy vọng nhất được nhét vào những sinh vật sẽ dịch mã – translate  các gen thành protêin .

 Tiến trình này được lập đi lập lại có khi đến 50 lần, hầu có được những đặc điểm  mong muốn.

          Cách đây vài năm, công trình  Arnold dẫn tới  một lọai enzyme  ( một lọai protein  giúp  gia tốc các phản ứng hóa học ) có thể họat động ở những môi trường không có không khí. Điều này có nghĩa là tiết kiệm được hàng triệu đô la  cho hảng nhiên liệu sinh học Gevo, bà là đồng thiết lập viên năm 2005, năm ngóai đã thành hảng  cổ phần công chúng và giúp các xưởng Gevo có đủ khả năng làm các phản ứng, khỏi cần  những thiết bị luân chuyễn không khí đắt tiền. Theo  Patrick Gruber, giám đốc điều hành Gevo, bà là một siêu thực tiển về hiểu biết những gì chúng ta cần có cho một doanh nghiệp.  Những kỷ thuật bà sáng chế cũng giúp hảng Merck phát triễn thuốc trị các lọai bệnh tiểu đường tên là Januva.  Những protein đột biến  cũng giúp các xưởng trở thành thân thiện môi trường hơn, bằng cách giảm mức độ trông cậy vào các hóa chất độc hại.

        Arnold đang họat động trên các protêin cách mạng hóa cách làm hình ảnh nảo bộ. Ngày nay, các nhà khảo cứu dựa vào MRI  để theo dõi các họat động nảo bộ. Thế nhưng MRI chỉ  cho thấy  những thay đổi trong dòng máu  mà thôi, một ủy nhiệm không hòan hảo cho những gì đang xảy ra trong bộ nảo. Arnold và các cộng tác viên của bà đã phát triễn những protêin dính chặc với các  phát truyền dây thần kinh – neurotransmitters, các MRI có thể dò ra được.  Khi tiêm vào một bệnh nhân, chúng tiết lộ một bản đồ hóa học bên trong nảo. Kỷ thuật đã được thử nghiệm  trên chuột la bô và có thể mai đây giúp các nhà khảo cứu và tạo ra các dược phẩm  chửa trị Alzheimer, Parkinson và bệnh trầm kha.

Arnold nói: “ Biên cương thật sự  là làm cho các hệ thống lai căng này, nơi bạn triễn khai  có những khả năng của sinh học và hóa học.

         Arnold vẫn còn du hành  thường xuyên. Phòng sở bà ở vùng Pasadena, Nam Ca Li, treo đầy những hình đóng khung lớn của nhiếp ảnh gia Pháp Yann Arthus –Bertrand, chuyên biệt chụp hình  trên không nhiều vị trí  khác nhau và những vùng nhạy cảm môi trường quanh thế giới. Bà nói : những hình ảnh này nhắc lại cho tôi,  tại sao tôi làm và  cái gì tôi đang làm .            

     

                                    ( Irvine, Nam  Ca Li, Hoa Kỳ ngày 9 tháng tư năm 2012 )