Vài hiểu biết thế giới phát triển ngày nay

Cập nhật vài hiểu biết thế giới phát triển ngày nay :

                            G S Tôn Thất Trình

1-    3 phi hành gia không gian Trung Quốc sẽ cất cánh bay lên mô đun.

Tháng  sáu 2012 này, Trung Quốc phóng lên 3 phi hành gia không gian để cập bến một mô đun – module thí nghiệm đã đặt trên quỉ đạo rồi. Đòan phi hành có thể gồm một nữ phi hành gia, theo lời cơ quan thông tín chánh phủ Tàu. Một hỏa tiễn  mang theo phi thuyền không gian Thẩm Châu- Shenzhou 9  được di chuyễn tới  giàn phóng  ở sa mạc  phía Tây Bắc Trung Quốc  giữa tháng 6, theo  Cơ Quan Tân Thông tín Tàu, nhắc lại lời tuyên bố của phát ngôn viên chương trình không gian. Phi hành đoàn 3 người  sẽ vào và sống ở mô đun quỉ đạo 1, phóng lên năm 2011.  Chánh phủ không cho biết  là sứ mệnh sẽ kéo dài bao lâu. Chương trình không gian Trung Quốc đã tiến bộ kiên định, kể từ khi phóng lên không gian năm 2003, biến Trung Quốc  thành quốc gia  thứ ba trên thế giới , đã tự mình đưa một nam nhân lên không gian. Hai sứ mệnh khác do người lái sẽ tiếp theo, một trong hai sứ mệnh  sẽ có phi hành gia  bước đi  trên không gian.

   Bổ sung:  Ngày thứ bảy 16 tháng 6 năm 2012, Trung Quốc phóng lên  không gian  cáp sun Thẩm Châu 9,  để cập bến  trạm Trung Quốc kiểu mẩu đầu tiên mô đun không gian Thiên Cung 1 – Tian gong 1,  kích thước cở một xe búyt đưa học sinh đi học, đã đặt  ở một quỉ đạo cách mặt Trái Đất 213 dặm Anh ( gần  325 Km ) . Cập bến trạm mô đun dự trù sẽ xảy ra ngày thứ hai 18 tháng 6.  Thủ tục cập bến đã  thực hiện tháng 11 năm 2011 với cáp sun Thẩm Châu 8  không người lái, dễ dàng hơn nhiều  so với khi phải đem theo một đòan phi hành không gian. Tưởng cũng nên nhắc lại là  Quốc Hội Hoa Kỳ đã bỏ phiếu  thảy Trung Quốc ra ngòai, không cho cập bến trạm Không gian Quốc tế ,lo sợ  lộ những chuyễn giao  kỷ thuật bí mật. Trung  Quốc đã nói là sẽ xây dựng một trạm nhỏ hơn riêng cho mình vào năm 2020 , khi tài trợ cho Trạm Không Gian Quốc Tế chấm dứt. Thẩm Châu 9 được   phóng lên  lúc 6: 37 chiều ở một bầu trời xanh ngắt  từ trung tâm phóng  vệ tinh  Diễu ( ?) Quan- Jiu Quan ở rìa sa mạc Cỗ Bi – Gobi desert. Một trong 3 phi hành gia là   Liễu Dương- Liu Yang, một đàn bà Tàu đầu tiên trên không gian . Báo chí  Tàu mô tả bà được phép  đem theo phấn son  không độc hại và được cấp thêm một khẩu phần nước  rửa mình mẩy, nhưng không ai được phép tắm vòi sen cả. Cũng như hai đồng nghiệp nam nhân  là Tĩnh Hải Bành -  Jing Haipeng  và Liễu Vương – Liu Wang,  bà Liễu  là một sĩ quan Quân đội Giải phóng Nhân dân và đảng viên đảng Cọng Sản Tàu.  Bà Liễu cho biết khi còn thơ ấu bà muốn trở thành một tay lái xe buýt.  Khi là một phi công, thành tích của bà  là đã hạ cánh can trường phi cơ  khẩn cấp an tòan, khi  một đàn chim  sa vào động cơ.  Báo chí so sánh bà tương tự  hai nữ phi hành gia Sally Ride của Mỹ và  Valentina  Tereshkova của Nga, những đàn bà đầu tiên trên không gian.

2-     Thị trường cho võ khí Nga

 Theo  nhật báo LA Times , ngày 10 tháng 6 năm 2012, Hoa Kỳ  muốn  Moskow ngưng chuyễn vỏ khí cho Xi Ri- Syria; nhưng  Hoa Kỳ lại mua   trực thăng ( máy bay lên thẳng ) – helicopters của Nga. Vì  tàn bạo  chất đống tại Xi Ri, ngọai trưởng Hillary Rodham Clinton  đã khởi sự tăng áp lực với Nga , nước cung cấp vỏ khí nhiều nhất cho Xi Ri,  trong cố tâm của Hoa Kỳ chống chế độ “ độc tài” Bahsar Assad”. Trên một diễn văn đọc tại  Oslo, tuần vừa qua, bà nói rằng việc Nga từ chối ngưng thương mãi vỏ khí này là một  đòn đánh vào mặt  các cố gắng quốc tế  trừng phạt  Xi Ri và   làm tăng mối lo ngại nghiêm trọng  của Hoa Thịnh Đốn. 

Đây là lập trường nguyên tắc, nhưng lại biểu hiện  một vấn đề chánh nhất quán. Ngay cả khi  chánh quyền Hoa Kỳ  phê phán gay gắt các nhà xuất khẩu vỏ khí Nga đến Xi Ri, Ngũ Giác Đài ( Bộ Quốc Phòng ) Hoa Kỳ lại đang làm những doanh vụ  hàng triệu đô la Mỹ với các nhà xuất khẩu võ khí Nga. Bộ quốc phòng Mỹ , cách đây một năm, chẳng hạn, làm khế ước mua 21 trực thăng Mi-17 của công ty Rosoboronexport, một công ty quốc doanh thương mãi vỏ khí Nga, liên hệ mạnh mẽ đến vụ bán vỏ khí ở Xi Ri.  Mi- 17 là một lọai trực thăng như thể lọai  súng AK – 47, một súng  đáng tin cậy và tương đối rẽ rề, thích hợp một cách dị thường cho những môi trường hà khắc Trung Đông. ( Nhắc lại là  Trung Quốc  trong Chiến Tranh Việt Nam đã chế tạo vô số súng AK-47 theo kiểu Nga này và cung cấp cho các mật khu “ kháng chiến” tỉ như Cà Mau -U Minh” đánh miền Nam Việt Nam, từ cuối thập niên 1959( ? ) , trước khi Hoa Kỳ viện trợ súng đạn tương đương  cho miền Nam ).  Khế ước 375 triệu đô la là để cung cấp trực thăng cho quân sự A Phú Hãn- Afghanistan.

 Nói rằng điều gửi đi một thông điệp  trộn lẫn - hai nghĩa này chỉ là một trình bày dè dặt,  khi vừa tiếp tục mua vỏ khí Nga, vừa kêu gọi Nga ngưng bán vỏ khí cho Xi Ri,  là một phương cách Hoa Thịnh Đốn  muốn chứng minh là  Nga sẽ không mảy may hệ lụy gì, nếu Nga không theo lời. Nó ra tín hiệu là Hoa Kỳ lưu ý đến  thương mãi hay  quyền lợi chiến lược  hơn là nhân quyền  cho dân gian Xi Ri, đúng y hệt hành động của Nga . 

Khế ước  Rosoboronexport  đã làm Quốc hội Hoa Kỳ lưu tâm. Tháng 3 năm 2012, một nhóm 17 thượng nghị sĩ hai đảng chánh gửi một lá thư cho Clinton và cho  bộ trưởng quốc phòng Leon  E. Panetta khẩn khỏan Ngũ Giác Đài tái xét mọi lựa chọn  mua trực thăng cho A Phú Hãn theo những phương cách khác; vài thượng nghị sĩ  muốn chỉ mua các trực thăng Hoa Kỳ chế tạo. Ngũ Giác Đài trả lời nói rằng các trực thăng Nga rẽ hơn, rất nhiều mặt ( thể lọai ) về khả năng mang theo chất tải và các  tay lái máy bay,  chuyên viên cơ khí A Phú Hãn đã quen dùng; các trực thăng đã có mặt ở A Phú Hãn mấy chục năm rồi. ( Theo nữ phát ngôn  viên bộ quốc phòng Mi-17 đã được họa kiểu ra để sử dụng ở A Phú Hãn ). 

Các nhà chống đối khế ước  không nghĩ rằng, Ngũ Giác Đài trả lời như thế là đủ tốt đẹp rồi.  Dự luật Hạ Viện cho phép bộ Quốc phòng mua trực thăng, chứa một sửa đổi – bổ sung ra lệnh cho  Cơ Quan Kiểm Tóan Chánh quyền  điều tra khế ước trực thăng  và tại sao lại mua trên căn bản “không đấu thầu –  no bid”; một bổ sung   tháp tùng cũng đã được đưa tới Thượng viện.  Ban biên tập nhật báo LA Times nghĩ rằng  môt điều tra tòan diện về những thay thế, thật có nghĩa lý.  Nếu có được một phương cách  trừng phạt Nga và các  con buôn  vỏ khí Nga cung cấp cho Xi Ri, nơi hàng ngàn người đang bị chế độ Assad đàn áp, chánh phủ Hoa Kỳ  bắt buộc phải  tuân theo.

   

          3-Làm qui phục “ảnh hưởng bươm bướm –butterfly effect”: Máy siêu computer  có cơ giảm bớt  thừa tố hổn lọan – chaos factor  ở ngành khoa học thời tiết.

Yellowstone supercomputer

          Tại thị trấn  Cheyenne, bang Wyoming – Hoa Kỳ, ở đồng cỏ hòa bản ngắn ngủi  khi bị dính vào theo những kiểu Miền Cựu Tây -  Old West,  lại là một điểm kiêu hảnh dân sự, các nhà khoa học đang xây dựng một lọai máy  có thể thật sự  nhìn vào tương lai. Tháng 6 này,  ở một  khung cảnh trơ trụi lấm chấm  các lỗ chuột túi – gopher đào ngầm và các bành cỏ khô, chánh phủ liên bang đang lắp ráp  một máy siêu -super computer làm ra được phải mất 10 năm tròn, một lọai computer mau lẹ nhất chưa bao giờ được chế tạo và lớn nhất  chưa bao giờ được cấp cho  nghiên cứu khoa học khí  quyển. 

         Máy  siêu computer ở  Trung Tâm Quốc gia ( Hoa Kỳ)  cho Khảo cứu  Khí quyển  mệnh danh là Đá Vàng – Yellowstone,  một công viên quốc gia kế cận, nhưng có thể mang tên “ Thiên đường khùng siêu việt- Nerdvana”  Máy có  100  giá (giàn ) máy cung phụng ( ? ) – servers và 72 000 lõi  vi xử lý, quá nhiều bộ phận  nên phải đưa tới nới bằng máy bay 747. Đá Vàng  sẽ  có khả năng  thực hiện  1.5 peta ( 10 ¹⁵ ) bài tính  một giây đồng hồ.  Nghĩa là  gần một phần tư triệu bài tính mỗi giây cho mỗi người trên thế giới. Nếu làm tóan  hơn một giờ đồng hồ, Đá Vàng có thể làm số bài tính ( tóan )  nhiều như những hột (hạt ) cát trên  mỗi bải biển  thế giới.

       Nghiên cứu mô hình khí hậu và thời tiết đã luôn luôn bị què quặt  vì tính chất hời hợt của những  yếu tố  hổn lọan – chaos ở biển hay trong không khí.  Thách thức này đã được  cọng chung một cách nổi tiếng  nhất bằng “ảnh hưởng bươm bướm”. Ảnh hưởng này thóat thai từ ý kiến là  bướm vỗ cánh  ở bờ biển Phi Châu lại có thể qui định được một vũ bảo sẽ  quất mạnh thành phố New Orleans, Hoa Kỳ. 

      Tốc độ tuyệt đối của Yellowstone  được vẽ kiểu ra để làm nổ bùng  xuyên qua những giới hạn của lý thuyết hổn lọan, sai biệt bóng gió giữa tiên đóan chênh lệch( sác xuất ) “bài tây – blackjack” khi chơi năm tay bài – hands đối với  chơi một triệu.  Các nhà khoa học hy vọng máy siêucomputer sẽ  cung cấp một hình ảnh minh bạch hơn  về tình trạng và tương lai hành tinh Trái Đất, cách mạng hóa  nghiên cứu  thay đổi khí hậu, những sự cố thời tiết khắc nghiệt, lữa cháy hoang dại, ô nhiễm không khí và nhiều điều hơn nữa.

     Richard Loft giám đốc  phát triễn kỷ thuật  tại La Bô  các hệ thống tính tóan bằng computer và thông tin NCAR  nói : “  Chúng là những hệ thống hổn lọan, nhưng  chúng cũng chỉ là tóan học. Chúng ta chơi thống kê học ở trò  chơi khí hậu.  Chúng ta châm thực phẩm vào  các định luật  khoa học và  kết quả  đưa ra là  một cái gì giống như  khí hậu Địa Cầu.  Đây là một dụng cụ . Đây là một viễn vọng kính  tóan học .”  NCAR  là một doanh vụ khảo cứu, không phải là tiên đóan, nhưng các dụng cụ và tiến triễn sản xuất từ các khảo cứu NCAR  có thể có  một ảnh hưởng sâu đậm cho việc tiên đóan. Nhờ có được một hình dung  độ phân giải cao – high fidelity portrait  của những hệ thống trên Trái Đất , các nhà khoa học  quanh Hoa Kỳ, có thể  bắt đầu xác định chính xác những ảnh hưởng thay đổi vùng địa phương về thời tiết và khí quyển.

      Thay vì  cảnh báo  một  hiểm nguy cơn lốc bảo táp  ở vùng miền Trung Hoa Kỳ giữa trưa và 9 giờ tối, các nhà khoa học có thể , một ngày nào đó,  cảnh báo một nguy hiểm lốc bảo táp ở Quận Woodson, bang Kansas, giữa 1 giờ trưa và 3 gìờ chiều. Thay vì cảnh báo  một cơn lốc bảo táp  đánh vào bờ biển  bang Texas, họ hy vọng sẽ đủ khả năng cảnh báo cơn lốc bảo táp  sẽ đánh vào thị trấn Freeport, với tốc độ gió mạnh  nhất là 90 dặm Anh ( gần 150km ) một giờ  và thủy triều dâng cao thêm 4.5 bộ Anh (1.35 m) .       

       Mức chính xác cho vùng –miền đặc biệt cực trọng, khi nghiên cứu khí hậu đổi thay. Loft nói:  tai họa đổi thay khí hậu xảy ra  trên kích thước miền- vùng. Mọi điều đều nối kết nhau. Tỉ dụ, một khi các nhà khoa học  sử dụng Đá Vàng  để giúp tiên đóan  gía băng tan chảy  ở Bắc Cực, có nghĩa là  đổi thay đáng kể  ở các mực nước kế cận, họ có thể tiên đóan tốt hơn những mô hình giống tố thành hình  ở Vịnh Alaska. Rồi Đá Vàng sẽ giúp cách nào các các giông tố này sẽ trầm tích tuyết  trên dãy núi  Sierra Nevada, xuống tới những đổi thay chính xác  trên bề cao  mặt các đỉnh núi cá nhân thuộc dãy này. 

       Tuyết sẽ tan và nước sẽ chảy xuống các đồi núi, có nghĩa là Đá Vàng sẽ giúp tiên đóan cách nào California sẽ có  nước để uống,  và ngay cả  những vị trí  hửu hiệu nhất để xây cất các hồ chứa nước tiểu bang này. Richard Neale, một nhà khoa học dự án NCAR  cho biết là  La bô đã  dùng thông tin vĩ mô và áp dụng  làm những việc gì  cần làm.

        Computer sẽ đặt ở một cơ sở tương lai học,  trị gía 70 triệu đô la Mỹ phía tây thị trấn Chayenne. Tổ chức  Khoa học Quốc Gia( Hoa Kỳ ) tài trợ  NCAR,  sẽ chịu trả 50 triệu đô la và bang Wyoming trả tiền phần còn lại.  Trong cuộc trao đổi này, bang Wyoming sẽ chiếm được một mảnh lớn sức mạnh và bộ nhớ máy computer mới. Các nhà khoa học viện đại học Wyoming hy vọng sẽ sử dụng  Yellowstone  để tiến thêm về  “kềm giữ carbon sequestration”, một phương pháp đầy hứa hẹn tồn trữ dưới đất các khí độc hại, hầu chống trả đổi thay khí hậu và mở thêm những hướng mới cho ngành công nghệ. 

       Đá Vàng  sẽ thay thế hệ thống  Lữa Xanh Dương- Bluefire, cũng đã chính  nó là một  siêucomputer rồi, tuy rằng hệ thống mới  sẽ  có năng xuất 30 lần hơn máy cũ. Đá  Vàng- Yellowstone sẽ giữ 600  bộ dữ liệu khí quyễn ở  ngân hàng bộ nhớ đồ sộ- nhiệt độ, ẩm độ, gió di chuyễn, vũ lượng. Thông tin lượm lặt từ  các hệ thống thu thập dữ liệu  thế giới, như  phao ở các đại dương, những máy theo dõi – monitors gió thắt chặc trên chóp các cột  điện thọai, sẽ được cho thêm vào nhà lưu trữ - archives        

       Cơ sở Wyoming  là một trong những vị trí hửu hiệu năng lượng nhất thuộc lọai nó.  Nhiệt lượng máy computer tạo ra, sẽ được tái sinh làm ấm các phòng nhân viên  và các ống mang theo nước làm nguội lạnh, sẽ có rất ít  góc 90 độ; bơm nước qua ống làm cong ở những góc hiền dịu nhẹ sẽ ít đòi hỏi năng lượng hơn.

     Phần lớn khối máy móc sẽ chở đến  cơ sở rộng 12 ha, tháng 6 năm 2012.  Khi các giá đã được  thắt chặt vào nhau, các nhà khoa học  sẽ mất nhiều tuần lễ “ trên căn bản  cố gắng làm bể tan hệ thống”, theo lời Anke Kamrath, giám đốc  các họat động và dịch vụ của La Bô  các hệ thống NCAR . Nếu họ không làm nổi,  họ sẽ mở rộng nó cho các nhà khảo cứu khác khắp Hoa Kỳ, có lẽ vào tháng 8 năm 2012.  Các nhà khoa học sẽ đề nghị mướn thuê một vị trí rỏ rệt  trên máy computer  tương tự việc sử dụng nhiều phút ở  một chương trình  tế bào điện thoại.  Đa số sẽ vào computer từ xa xôi. 

     Nhiều người sẽ nôn nóng  có được bit. Vài người  hy vọng sẽ tiến đóan được các thể thức động vật di cư . Một số khác nữa mong tiên đóan thành công hay thất bại  vài lọai mùa màng, hay những  sườn đồi  núi đặc thù  những điểm hửu hiệu nhất cho tua bin gió chạy. Nhà khoa học NCAR Michael Wiltberger  nghiên cứu những  bốc cháy  mặt trời- solar flares,  những khí  siêu đun nóng  phát triễn từ Mặt Trời, có tiềm thế  làm  phía trên Trái Đất bấn lọan vô cùng. Wiltberger nói: hiện nay, chúng ta không biết tại sao một cấu hình  đặc biệt  của từ trường mặt trời lại phun trào. Chúng ta  cần phải biết và nay chúng ta  có thể chạy nhiều triệu lần hơn các kiểu mẩu- mô hình, hầu  cung cấp ra những tiên đóan nghĩa lý hơn. 

    Trang bị  với những tiên đóan  tốt hơn điều gì  sẽ xảy ra khi bốc cháy mặt trời  đến Trái Đất  và rỏ rệt ở nơi nào  chúng sẽ xảy ra, các nhà khoa học  có thể  cấp báo cho các công ty  năng lượng bảo vệ  chống lại những lúc điện trào lên.  Các Hệ thống Định vị Tòan cầu - GPS cũng có thể bị rối lọan, cho nên các chủ nông trại  dùng GPS để  làm đồ bản mùa màng cũng có thể được cấp báo  ngưng các họat động trồng tĩa.      

       Nhà khoa học chánh NCAR Morris Weisman  chuyên biệt  một góc độ khoa học rắc rối: các sự cố thời tiết  nặng nề  và ảnh hưởng lớn, theo định nghĩa  hiếm có đến nổi tiên đóan khó khăn. Theo lời Weiman,  trên phương diện khoa học không thỏa đáng , nhưng đây là một bước nhảy vọt về làm kiểu mẩu-  mô hình computer,  giúp các nhà khoa học  có thể  tiên đóan là một sự cố  thời tiết cực đoan sắp tới trong vòng một giờ, cách chừng một kilômét.  Ông nói: chúng ta có thể ý niệm nó  ngay từ bây giờ. Thật là thích thú. 

      Loft  ngạc nhiên là một dàn trải thí ngiệm hoa mắt như thế  sẽ được thực hiện  sử dụng  tóan học  đôi khi thô sơ  và đã được thời gian thử thách – những định luật  nhiệt động học, các luật lệ  cơ học Newton họa ra sau khi một trái  pom - táo tây  cho là đã rớt trên đầu ông và giúp ông suy tư ra trọng lực. Đá Vàng sẽ dùng cách tương tự, chỉ khác là vô số lần nhiều hơn, ngay cùng một lúc. Loft nói:  Newton suy tư về trái pom và mặt trăng. Ông ta không bao giờ tưởng tượng đến  những nguyên tắc tương tự, lại có thể chỉ định  các cách cơn lốc bảo táp cư xử. Cái ngữ khoa học này làm ra được đó ! 

     Các nhà khoa học đàng sau Yellowstone nhún vai trước một thực tế đắng cay:  mũi nhọn không  tồn tại bao lâu cả ở  thế giới họ. Tiện nghi Wyoming  đã được xây cất  với  đủ  chỗ để  chứa một thế hệ  mới computer, hiện đã được trầm tư, trước khi siêu computer này được ráp nối vào nhau. Loft nói:  Chúng ta sè không bình thản, nguội mát trong bao lâu cả.  Doanh vụ này là phù du.  Nhưng không còn chỗ cho tiếc nuối, hòai cổ.             

       ( chiếu theo Los Angeles Times đầu tháng tháng sáu năm 2012)                 

( Irvine, Nam Ca Li ngày 12 tháng 6 năm 2012 )