Huệ Clivia

Sặc sở huệ Clivia dưới bóng râm trà mi , đổ quyên

G S Tôn Thất Trình


Giống huệ Clivia nhóm Cape Town mới du nhập vào Ca Li năm 2009.
Sau 20 năm lai tạo, nhóm huệ Clivia mới Cape Town được du nhập Ca Li. Các giống Huệ Clivia này bông to và số lượng hoa trên trên chùm cũng nhiều hơn. Chúng lại có khuynh hướng nở hoa, khi cây vẫn còn nhỏ, non trẻ . Trước đây chúng ta chỉ có huệ Clivia màu cam , sau đó có Clivia màu đỏ , màu đào và đặc biệt là màu vàng. Màu sắc nhóm Cape Town, bao gồm đủ lọai màu cổ điển vừa kể , nay lại còn có lọai hai màu như “Mũ trùm đầu Vinh quang - Hood Glory “.

Dưới bóng râm trà mi ( Camellia ), đổ quyên ( Rhododendron )
Những giải dài bóng râm là những thách thức lớn, thóang chút kịch tính cho nhà vườn chuyên trồng hoa. Bảng tô màu sắc trở nên mát lạnh khi ánh sáng dịu hẳn đi , thích nghi cho các màu trắng, hồng nhẹ nhàng, có khi ngay cả màu xanh dương , những lọai màu sắc nổi bật lên được trong bóng râm .

May mắn thay đã có những hoa huệ Clivia màu sắc lòe xa như ánh sáng núi lữa, chùm bó hoa ống nở rộ màu cam nóng bỏng . Lá hình dây đai, nâng đở chùm hoa táo bạo đầu ngọn , càng làm tăng vẽ hiện diện tổng quát lòai cây clivia này . Đúng là bi kịch ! Lạ lùng thay hoa hình ống , hình phểu, màu cam sán lạn, tuồng như không đối chọi gì với màu màu hồng, có lẽ nhờ cổ họng hoa chứa nhiều vệt lớn màu vàng. Nếu bạn không thích màu cam, đừng ngại gì cả , vì đã có hoa clivia vàng , trước đây rất hiếm có, đắt tiền, nhưng nay đã có mặt khắp nơi, dễ trồng như hoa màu cam thân thuộc.

Ở xứ nguyên quán Nam Phi, Clivia là hoa huệ rừng - “ boslelie-forest lily” Tên clivia dân Mỹ khó đọc , nhưng giúp họ biết là tên Công nương Clivia , người đã đưa hoa huệ này vào Anh Quốc . Thế cho nên một nơi trồng bóng râm còn ánh sáng hay nơi nào dày đặc chỉ có ánh mặt trời lúc bình minh hay lúc sắp hòang hôn, cũng đem lại kết quả rực rở . Như đã nói, Clivia phối hợp tốt với trà mi hay đổ quyên . Clivia chỉ không kháng được đông giá . Nơi nào có đông giá thì hãy trồng Clivia trong thùng, trong châu , đem vào nhà khi đông giá . Nhiệt độ mát lạnh và tưới ít nước , sẽ khích lệ hoa nở nhiều mùa xuân tới . Chỉ cần bón vào chậu chút ít phân , nhưng bón đều đặn.Trồng khít, chúng vẫn đâm hoa nhiều những năm sau , trước khi phải chia bớt.

Khỏi cần bứt sớm chùm hoa đã tàn lụi làm chi. Chóp cành hoa sẽ ra đầy trái xanh màu cẩm thạch , sẽ chín qua năm. Mỗi trái chứa nhiều hột hình ngọc trai. Hột khó nảy mầm , ép trái giữa hai ngón tay, rửa sạch thịt . Xong để hột vào bao , thấm giấy ướt bao quanh, hay đặt hột vào môi trường thích nghi nuôi cấy , luôn luôn ẩm ướt, cho đến khi hột đâm ra một rễ con dày và một lá .Đem cấy cây con vào chậu có đất trồng chậu ráo nước . Cần độ 1 năm rưỡi từ hột đến cây trổ bông ở khí hậu Ca Li.