G S Tôn Thất Trình
Hoa Cảnh đã trình bày nhiều về hoa dã yên ( thảo ) rồi. Đặc biết xuất sắc là bài Dạ Yến Thảo Petunia tạo nét mới lạ của Alex Phạm ,số 6 / 2002 . Nhưng có lẽ nói thêm về lọai hoa này cũng không hại gì. Các thứ giống dã yên dân gian trồng ở vườn tược tên Âu Mỹ là Petunia ,không thấy ghi loài theo khoa học gồm hai từ la tinh mà thấy ghi là Petunia x hybrida Hort. , có nghĩa là các giống lai - hybrids cả . Petunia thuộc họ thực vật Cà Solanaceae.Họ này chứa nhiều lòai cây thực phẩm ai nấy đều biết như khoai tây Solanum tuberosum, các lòai cà cũng thuộc tông chi Solanum như cà tím ( cà dái dê ) , cà pháo.., hay tông Lycopersicum như cà chua ( tô mát ), tông Capsicum như ớt và lòai cây thuốc lá Nicotiana tabacum L…. Họ Cà ở Việt
Dân làm vườn Ca Li thường phân chia dã yên thảo ra hai nhóm chánh : hoa kép hay hoa đơn . Cánh hoa kép thường cánh gợn sóng nhiều, rất nhiều thứ giống có dạng hoa cẩm chướng . . Hoa đơn cánh dạng phểu – funnel, gợn sóng hay bìa phẳng ., cổ hoa mở rộng . Cả hai lọai hoa kép hay hoa đơn đều hiện diện ở nhóm hoa lớn , đại đóa Grandifloras hay nhóm đa hoa Multifloras , hoa nhỏ nhưng rất nhiều hoa . Phần lớn các thứ giống dã yên mới đều là giống lai đời một F1 ( sản xuất bằng cách lai hai giống với nhau ) , vạm vỡ hơn ; màu sắc, bề cao , dạng cây cũng đồng đều hơn là các giống thường nhật. Đa số giống lai mới này đều được thụ phấn bằng tay để sản xuất hột , cho nên đắt tiền hơn hột các giống thụ phấn tự do – open pollinated seed .
Nhóm lai F1 Grandiflora cây cứng cáp , cao 38- 70 cm, rộng bề ngang 60 -90cm . Hoa thường đơn chiếc, gợn sóng hay viền tua, bề ngang 4- 4.5 cm, màu hồng, hường , đỏ cá hồi , đỏ , đỏ nhung, xanh , trắng , vàng lợt hay có sọc . Các thứ giống dã yên thòng xuống như thác đổ thuộc nhóm này . . Dạng thác đổ giúp chúng thích nghi trồng giỏ hay chậu treo. , Các giống treo có hoa rộng 10 15 cm , màu trắng , hương , đỏ hay xanh dương . Còn hoa Grandiflora lai kép , nhiều gợn sóng , có đủ màu sắc đã kể , trừ màu vàng .
Nhóm lai F1 Multiflora , cây cũng có thể cao như_ Grandiflora , nhưng hoa có bìa không gợn sóng và nhỏ hơn , bề ngang chừng 5-7 cm , đơn hay kép . Mọc dày khít nhau , lý tưởng trồng làm bồn hoa , hay từng khóm , từng khối lớn . Màu sắc đủ lọai hường, hồng , hồng cá hồi , vàng, trắng , xanh dương . Multiflora chống lại được bệnh nấm Botrytis làm hoa hoen ố và lá ra chậm , úa loang lỡ ở nhiều vùng khí hậu ẩm ướt . Lọat Petunia Xa tanh – Satin và Vui Vẽ - Joy thuộc các dòng F1 hybrid Multiflora này. Hoa đơn rộng chừng 5- 7 cm , láng bóng xa tanh màu trắng , màu vàng kem , hường , hồng san hô , đỏ và xanh dương. .
Nhóm lai đời hai F2 dã yên Grandiflora và Multiflora cũng giống như hột cha mẹ ,dùng lai ra chúng ,nhưng màu sắc , cũng như dạng mọc cao thấp , rộng hẹp bề ngang biến thiên, thay đổi .
Nhóm dã yên khổng lồ Ca li Giants of California
Ngày nay ở bang Ca Li trồng nhiều dã yên ở vườn, đến nổi những kẻ học đòi liệt chúng vào lọai hoa của dân vô sản. Dã yên ở đây thường trồng nhiều vạt đồ sộ ,theo những khối chỉ một màu sắc duy nhất bảo hòa. Đặc biệt ở các bồn hoa khu giải trí Disneyland . Tuy vậy một vạt trải rộng, trồng lẫn lộn các thứ giống dã yên, cũng tăng vẽ đẹp cho những câu lạc bộ địa phương , hương quê . Ở nhà mình , bạn không đủ chỗ trồng hay không đủ tiền mua quá nhiều lọai dã yên, bạn có thể dùng một phương cách khác
Hãy nghĩ đến vài cặp bướm bay lượn , lẫn vẫn êm đềm . Hay 10 000 bướm lượn trong vườn bạn , như thể một bóng ma vậy đó . Đó là hai cách trồng dã yên khác nhau . Thế cho nên , có khi chỉ trồng dã yên tăng cuờng thêm màu sắc thôi . Đặt dã yên trong vườn bạn , như bạn tưởng tượng chúng mọc lơ thơ ở vùng hoang dã Nam Mỹ Châu ! Không trồng chúng chen chúc vào một khóm hay theo hàng dài, mà rải rác đây đó suốt khuôn viên.
Trồng dã yên ngòai trời nắng chan hòa, bên cạnh một lòai cỏ hòa bản, trong giỏ treo ở cổng vào Hay dưới ánh sáng lấp lánh một cây cam quít , màu sắc chói lọi đậm đà của dã yên sẽ hấp dẫn, mời mọc bạn hửu thăm vườn. Hay ngay cả trong khu vườn rau đậu; bên cạnh những luống cây họ Cà, vì dã yên họ hàng gần gủi với chúng , với cà chua , ớt , cà tím…. …
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét