Lou Gherig , Parkinson và Alzheimer

Theo dõi tiến bộ sinh học , y khoa

            Tế bào  gốc ( mầm ) cá nhân hóa chửa trị  bệnh xơ cứng  teo cơ phần bên

       Đột phá này  có cơ dẫn tới  chửa trị các bệnh Lou Gherig ,  Parkinson và Alzheimer . Hai bệnh sau này hay thấy xảy ra trong giới Việt Kiều ngày nay .

             Các nhà khoa học ,  đầu tháng 8 năm 2008 ,  cho biết là đã tạo ra những tế bào gốc – stem cells  cá nhân hóa lần đầu tiên  cho các bệnh nhân mắc phải những bệnh di truyền , bằng cách  cuốn lại  những tế bào da của họ  trở lại tính trang phôi , theo   tạp chí Khoa học Hoa Kỳ .

            Rồi các nhà khảo cứu  biến chuyễn  vài tế bào gốc  này thành  ra hai lọai tế bào nảo , gây ra bệnh tê liệt  Lou Gherig,  là bệnh xơ cứng  teo cơ phần bên – amyotrophic   lateral  sclerosis, viết tắt là ALS , đã giết chết một vài Việt kiều Hoa Kỳ  .

            Các chuyên viên tế bào gốc  nói họ rất khích lệ, tuy rằng không ngạc nhiên ,  thấy được chứng cớ  là kỷ thuật tái lập trình họat động trên các tế bào người  của bệnh nhân.

            Trước đó , những dịch bản  người của tế bào gốc cảm ứng nhiều thế mạnh – induced pluripotent stem cells ,  chỉ có thể làm ra từ các mẩu da những người lành mạnh mà thôi .

             Kathrin Plath , một nhà khảo cứu  tại Trung tâm  Rộng rải Y Khoa Tái sinh  và Khảo cứu Tế bào Gốc , tại viện đại học UC Los Angeles,  không liên quan gì tới nghiên cứu nói :  “thật đáng ngạc nhiên  và đây là một bước tiến  quan trọng ,  cớ cơ  giúp phát triễn và chửa trị  bệnh Lou Gherig. “

            Những tế bào mới  thóat thai  từ những miếng da , lấy ở  cánh tay một bà già 82 tuổi  và chị  bà ta ,  89 tuổi . Cả hai chia sẽ một đột biến di truyền hiếm có,  gây ra 2% ca bệnh ALS .

            Các nhà khoa học hai viện đại  học Harvard và Columbia ,  đã tụ điểm trên dạng hiếm có ALS , một phần là để thử nghiệm xem  các tế bào gốc,   từ các bệnh nhân cao niên , có thể tái lập trình được không , theo lời nhà sinh học Kevin Eggan , Viện Tế Bào Gốc Harvard .

            Eggan, tác giả chánh của nghiên cứu nói : điều này mở toang cửa,   giúp  tao ra những dòng tế bào gốc đặc thù bệnh nhân ,  từ những bệnh  ảnh hưởng rất chậm  trễ trong đời sống dân gian, tỉ như các bệnh Parkinson hay  Alzheimer

            Nhóm khảo cứu trên , đã  theo dỏi một  công thức đơn chế tái lập trình tế bào , Nhật Bản tiền phong, tràn ngập  mọi la bô  khảo cứu  tế bào gốc thế giới (  la bô nào chuyên trách tế bào gốc ở Hà Nội , Sài Gòn , cộng tác với khảo cửu sinh học Ba Lan ? . ),  năm 2007 . Các nhà khoa học cô lập , cách ly  những tế bào nguyên bào sợi – fibroblast cells  từ  da sinh thiết hai bà lảo chị em nói trên và dùng virus lây nhiễm chúng, khích động các tế bào biểu hiện 4 gen ngũ là Klf4, Sox2, Oct4 và c-Myc ,  họat động tích cực vào lúc phôi  phát triễn  ban đầu.

            Họ sản xuất ra 8 dòng tế bào gốc vững bền. Họ nghiên cứu  3 dòng này  từ bà lảo 82 tuổi , vì các triệu  chứng   ALS ở bà ta  tiến triễn nhanh hơn .

            Những tế bào làm  biểu hiện ra những dấu chuẩn, như thể các tế bào gốc phôi và có khả năng  tăng trưởng  trong mọi lọai mô chánh của thân thể.

            Khi các nhà khoa học trưng bày những tế bào này với một vài phân tử nhỏ ,  mớ mô hổ lốn  bắt đầu phân bào – differentiate   thành các neuron  vận động, những tế bào điều hành các cử động cơ bắp tự nguyện . Họ cũng tìm thấy chứng cớ tế bào thần kinh đệm – glial cells , thành phần cốt yếu  của hệ thống thần kinh trung ương .

             Nguyên nhân  ALS là  thóai hóa các neuron vận động , nhưng cho đến nay  các nhà khoa học  không có phương cách  lấy mẩu  từ bệnh nhân , và nghiên cứu chúng ở la bô , theo lời Christopher Henderson , giáo sư bệnh lý, thần kinh học  và khoa học neuron  ở đại học Columbia ,  đồng tác giả nghiên cứu . Nay ông tiên liệu là đã nuôi cấy được một nguồn cung cấp vô giới hạn  các neuron vận động , sử dụng các tế bào gốc tái lập trình. 

            Lucie Brujin, giám đốc  khoa học Hội ALS ở thị trấn Calasas Hills , Ca Li , không  liên hệ gì đến nghiên cứu cả ,  nói : đây là một tài nguyên hết sức quan trọng . Nó cung cấp một dụng cụ  khởi đầu sàng lọc các thuốc chữa trị .

            Các nhà khảo  ở Harvard và ở Columbia  đã họat động tạo ra những neuron vận động  , sánh đôi được trên phương diện di truyền những người lành mạnh; cho nên  họ có thể so sánh  chúng với  những neuron  thóat thai từ các bệnh nhân ALS .

       Mai đây , các tế bào gốc  còn có thể sử dụng  tạo ra các neuron vận động tươi tắn , có cơ thay thế những tế bào mắc bệnh  ở bệnh nhân ALS .

            Thế nhưng còn nhiều chông gai lắm ,  kể luôn cả phương cách  tái lập trình  những tế bào da  mà không cần trung gian virus hay các gen phôi , gây nên nhữing đột biến  dẫn tới ung thư .

            Khảo cứu  do Dự Án ALS và Cơ quan Tế Bào Gốc New York  tài trợ.

                        (   Tháng 8 năm 2008 )