Khi Khí Hậu Đổi Thay

 Đe dọa kinh khủng cho vùng nhiệt đới (luôn cả Việt Nam?), khi khí hậu đổi thay

                               G S Tôn Thất Trình

 Ngày3 tháng 7 năm 2012, chúng tôi đã nêu cao, chiếu theo Maggie Koerth Baker nguyệt san Khoa học Phổ thông –Popular Science là phải lai tuyển các giống ngũ cốc mới ( lúa gạo, lúa mì , bắp …) và các giống họ đậu … thích nghi hơn cho thay đổi khí hậu đang xảy ra trên thế giới và mới đây đã đề cập đến những công tác tại Bình Sơn,  huyện Hòn đất  tỉnh Kiên Giang ( Rạch Giá ),  chống lại khí hậu đổi thay với sự giúp đở phần nào của các viện trợ  Đức và Úc . Nay Neela Banerjee , tháng 10 năm 2013 lại nói tới đe dọa kinh khủng cho vùng nhiệt đới ( tòan thể nước Việt Nam thuộc vùng này ), khi khí hậu đổi thay. Các lòai gần đường xích đạo sẽ là nạn nhân đầu tiên  hiện tượng hâm nóng địa cầu – global warming, theo nghiên cứu bà Banerjee cho biết.

   Gấu Bắc Cực và chim cánh cụt – penguins thường là những con vật đầu tiên chúng ta nghĩ tới,  khi xét đến  những nạn nhân  địa cầu hâm nóng, nhưng nghiên cứu mới là cá , san hô  vùng nhiệt đới cũng là kẻ chịu đòn chánh  việc khí hậu đổi thay. Một phân tích nhiệt độ toàn cầu 150 năm qua,   phối hợp với  dự đóan  của 39 mô  hình độc lập, kết luận  rằng những  động vật  gần đường xích đạo nhất , sẽ bị bó buộc phải đối phó  cùng nhiệt độ  ngòai rặng lịch sữ thường lệ, ít ra cũng khỏang 15 năm.

    Nhiệt độ tối thiểu – minimum  mới tương lai  là nhiệt độ tối đa – maximum cũ  thời quá khứ, theo lời Ryan Longman, sinh viên tiến sĩ Viện đại học  Hawaii ở Manoa, đồng tác giả  nghiên cứu xuất bản ngày thứ năm 10 tháng 10 năm 2013,  ở tạp chí Thiên Nhiên – Nature. Dù cho những sinh vật khắp thế giới  sẽ phải tìm cách thích nghi với nhiệt độ cao hơn, các động vật vùng nhiệt đới  đặc biệt dễ bị tổn thương theo lời các nhà khảo cứu. Các điều kiện ở vùng nhiệt đới nằm trong rặng hẹp hơn là các nơi khác trên hành tinh, cho nên chỉ cần một thay đổi nhỏ hơn là đặt các  sinh vật vào vòng nguy hiểm, theo Eric Post, Giám đốc Các Cực Địa Cầu ở bang Pensylvannia Hoa Kỳ. Camillo Mora,  một phó giáo sư phụ tá địa lý  viện đại học Hawaii ở Manoa, lảnh đạo nghiên cứu  nói: Thay đổi sắp đến rồi. Trong thế hệ tôi , những gì khí hậu chúng ta quen thuộc,  thường dùng  sẽ là một chuyện quá khứ .”

     Mora và các đồng nghiệp tìm thấy : vị trí trung bình trên Trái Đất có thể trải qua một khí hậu  khác đáng kể vào năm 2047, nếu  nhân loại tiếp tục ít ghì cương  phát thải  cầm bắt các khí nhiệt lượng.  Ngay cả khi  các quốc gia   năng nổ làm ra những phương thức  giảm bớt khí nhà kiến , nhiệt độ trung bình  vẫn còn chuyễn  ra ngòai  rặng bình thường trước đó,  vào năm 2069.  Nhóm nghiên cứu cũng xem xét điều kiện  cho 54 000  vị trí quanh thế giới .  Dưới kịch bản  công việc thường lệ, TP Los Angeles  sẽ thấy thay đổi vĩnh viễn khí hậu mình vào năm 2048.  Nếu có những biện pháp mạnh mẽ  bớt phát thải, dân Los Angeles sẽ được thêm  31 năm nữa để thích nghi , chiếu theo nghiên cứu. 

       Trong số các đô thị chánh Hoa Kỳ,  khí hậu Hoa Thịnh Đốn  sẽ thay đổi cội rễ vào năm 2047, nếu thế giới  vẫn tiếp tục con đường hiện hửu.  Nếu  nghiêm nghị  sớm hành động, thay đổi  sẽ hõan lại đến năm 2071. Thay đổi đến những nhiệt độ luôn luôn ấm hơn , làm ra một đe dọa lớn lao  cho hàng ngàn lòai thực vật và động vật,  khiến chúng sẽ phải di chuyễn, thích nghi hay đối đầu   biệt tích  giang hồ,  theo các chuyên viên  cảnh cáo .  Đa số các hình thức xã hội nhân lọai sẽ đối diện  những gián đọan  nặng nề, từ nông nghiệp đến an ninh nước nôi, đến sức khỏe .  

      Tính cách bất khả kháng của chuyễn hướng tòan cầu tới  những khí hậu nóng hơn,  không nên xem là cứ  khoanh tay không hành  động gì cả, các tác giả  nghiên cứu và  các nhà khoa học khác chuyên về thay đổi khí hậu  cũng cảnh cáo như vậy. Hay họ nhấn mạnh đến khẩn cấp phải chấp thuận  biện pháp giúp dân gian và các cơ quan khác đặt cọc tốt hơn, cho công cuộc tranh thủ  với môi trường mới , nóng hơn. Đường lối lạc quan hơn hình dung chuyện này là xem những bước tiến hầu giảm bớt phát thải  như thể mua thêm thời gian cho các lòai cần thích nghi, cho các xã hội con người thay đổi  và đạt được những tiến bộ kỷ thuật, theo lời  đồng tác giả nghiên cứu Abby Frasier, một sinh viên tiên sĩ  địa lý đại học Hawaii .  “ Nó gíup chúng ta ghì thắng . Nếu chúng ta sắp bị tai nạn xe ,  chúng ta  muốn  tai nạn xảy ra ở tốc độ  30 km / giờ   hay ở tốc độ  120 km / giờ ?”

    Mora nói rằng nghiên cứu  dựng lên trên nhận thức là dù đã có nhiều nghiên cứu  nhìn vào thay đổi tuyệt đối nhiệt độ tòan cầu, vẫn còn  một lổ trống ở hiểu biết  về thời gian thay đổi như vậy lúc nào sẽ xảy ra. Rất nhiều nghiên cứu tụ điểm trên nhiệt độ gia tăng thường  chờ đợi ở vùng Bắc Cự.  Nhưng nghiên cứu mới  kết luận là vùng nhiệt đới   sẽ  là nơi đầu tiên   xảy ra những  thay đổi nhiệt độ chưa từng thấy, đã làm cho các nhà khoa học  không liên quan đến khảo cứu này ngạc nhiên.  Thay đổi mau lẹ  chờ đợi cho vùng nhiệt đới  “ ngay tức khắc   khiến mọi thứ chuông báo hiệu rung kêu” , theo Stuart   Pimm, một chuyên viên  về vùng nhiệt đới  và giáo sư  bảo tồn sinh thái  của viện đại học  Duke University. Đời sống  biến dạng  lớn lao, đa lọai sinh học, những người nghèo khổ nhất  trên thế giới   sống trong vùng nhiệt đới và những chuyễn đổi  mới khí hậu, sẽ hiện ra  ngòai kinh nghiệm  cha–ông . Pimm nói thêm : “ quá khứ không còn là phần mở đầu nữa .”

       Khi thay đổi khí hậu đã bắt đầu  làm cho các  vùng cư trú cỗ truyền ít mến khách hơn  cho nhiều lòai, chúng sẽ di chuyễn về những vĩ tuyến  lạnh lẽo hơn, đến các vùng  độ cao hơn . Nhưng tại vùng nhiệt đới, có  ít cơ hội hơn cho thực vật và động vật  làm như thế  theo Pimm:   “ cho nên  có nhiều  lo ngại nghiêm trọng  về những gì  điều này sẽ gây  ra cho các lòai nhiệt đới” . Các tác giả  của nghiên cứu tạp chí Thiên Nhiên  thu thập các dữ liệu  trên phân phối  khỏang 340 000 lòai thế giới. Vài lòai được trang bị tốt đẹp hơn  để thích nghi  các điều kiện khí hậu mới. Chẳng hạn, động vật  đời sống ngắn ngũi hơn  sẽ có nhiều thế hệ  hơn  trôi qua một thời gian nào đó,  theo Scott C. Doney Giám đốc  Thể chế  Đại dương học Wood Hole  của Viện  Thay đổi khí hậu  và Đại dương – Ocean and Climatic  Change Institute  tại Massachusetts.   Chúng sẽ có nhiều cơ hội hơn  để tiến trào và thích nghi  những điều kiện mới . Doney nói: “ chúng ta thật sự cần  nhìn vào thang kích  thước  cho vùng và cho  các nhóm cá nhân các sinh vật , hầu  có được một cảm giác ai sẽ là kẻ thua cuộc .”

        

       ( Irvine, Nam Ca Li – Hoa Kỳ,  ngày 16 tháng 10 năm 2013 )