Thứ Bảy, 26 tháng 6, 2010

Kiến trúc tương lai

                  Kiến 
Trúc 
Tương 
Lai 
                    


G S Tôn Thất Trình


1- Nửa phần tàu thủy, nửa phần dinh cơ, mọi thứ đều xanh
Thập niên 1960 , chúng ta đã làm được khoảng 7000  nhà bè ( cá ) khang trang trên sông ở vùng An Giang Châu Đốc gây nhiều kinh ngạc  cho ngoại quốc thăm  viếng phát triễn ngành nuôi cá tra , cá vồ , các chép… lồng nuôi cá dưới nhà bè. Thay cho cách sống  “con đò trên sông” xưa cũ, mô phỏng phần nào Trung Quốc thời xưa và du thuyền các nước tây phương  ngày nay. Các nhà kiến trúc và các  kỹ sư trên thế giới cũng  đã  sửa  soạn cho tương lai. Chẳng hạn ở  loại nhà bè Physalia, một  ý niệm dung hòa tàu thuyền trên nước và dinh thự trên đất liền. Tất cả đều xanh, nghĩa là  tạo ra những cấu trúc  kỳ cọ ô nhiễm, tự động hâm nóng và tạo ra điện. Đó là quan niệm cấu tạo không lồ của kiến trúc sư  Vincent  Callebaut, người Bỉ ( Belgium , Belgique ), làm bằng aluminium, có thể dùng chạy trên các con sông Âu Châu, lọc nước dơ bẩn cho có thể uống được.  Cùng lúc, tàu thủy mới này cũng tạo ra  nhiều năng lượng hơn là tàu sử dụng.  Một lớp sơn phủ ngoài bằng dioxide titanium  trên  một vỏ tàu trắng bạc, trung hòa ô nhiễm bằng cách hấp thu các tia cực tím, giúp làm ra một phản ứng hóa học phân hóa các chất độc hại  hửu cơ hay vô cơ.  (Đó là  một kỷ thuật tương tự  dùng  ở vài  bê tông - concrete cao kỷ, hủy hoại được các hạt bụi bay lơ lững theo không khí).
Khi tàu chạy  làm  trong trắng dòng sông, tàu cũng sử dụng  cả hai loại điện mặt trời và thủy (nước) điện. Tua bin dưới thân tàu biến các động chuyễn nước thành điện  và các tế bào photovoltaic  đặt trên mái, cũng thu thập năng lượng  từ mặt trời.  Mái cũng chứa một vườn ươm cây giống. Các cây cối lựa chọn rất kỹ càng giúp lọc nước sông;  sông Thames, sông Rhin hay sông Euphrates cũng vậy.
Nhưng Physalia không được họa kiểu chỉ để làm ra một tàu thủy hoạt động , mà cũng để  hình thành một  viện bảo tang nỗi trên nước. Những nhà khoa học đã nghiên cứu  thủy ( nước ) sinh thái có thể chui vào lổ hổng đến la bô “Vườn địa đàng -  Earth Garden “ và du khách có thể thăm viếng  triễn lãm “ thủy viên - water garden “ hay ngồi lại ở phòng đợi chìm, không khác chi mấy  một hộp đêm Luân Đôn.  Callebaut, 33 tuổi,  mơ ước ý kiến này một năm sau Hội Nghị Thay đổi Khí hậu, Liên hiệp Quốc tổ chức tại thành phố  Copenhagen,  làm chói lọi  điểm  sáng các vấn đề nước toàn cầu nêu lên .   Ông dùng những từ to lớn cho dự án ông nghĩ ra : Đây “là một la bô động năng du mục “. “một  mảnh Trái đất sinh sống “, một “ nơi tụ họp bàn quốc sự nổi trên mặt nước “ theo một kích thước chính trị địa lý. Ai khác  có thể xem đó là một ý kiến mát rượi, đựợc lắm !     
Ngành công nghệ đóng tàu ngầm ( ? ), tuần duyên ,  tàu chuyên chở  công tai nơ, chở dầu,   du thuyền mọi loại v.v… Việt Nam nghĩ sao ?                     
             
 2- Nhà con vụ xúc xắc

            Nhà xúc xắc - The Dice house  do kiến trúc sư  Anh , hảng Sybarite,  họa kiểu  hy vong sẽ  là một kiểu nhà tiêu chuẩn cho  gia cư  phát thải zê rô - zero emissions homes . trông tựa trò chơi Độc Quyền - Monopoly, nhưng kiểu họa  lại có những tham vọng  của thế giới thực tế.  Ý niệm  nhà cao, rộng, ngang 10m trên 10m  này, được cải thiện  theo các tiêu chuẩn  kỷ thuật xây cất,  hầu  xóa bỏ  vết chân carbon.
            Trọng tâm  là một  vòm dù che thu thập  khoảng 90%  yêu cầu năng lượng của nhà. Làm bằng chất nhựa dẻo  thông thường, vòm  như gối tựa, bẩy bắt nhiệt lượng như thể một nhà kiếng ( kính ) vậy đó. Không khí nóng làm ấm nước một thùng chứa, xếp gọn  dưới mái nhà, cho chảy ra trung bình mỗi ngày chừng  320 lít nước ấm sẳn sang cho tắm rữa, ngay cả vào những ngày trời âm u đen tối  tháng chạp tây, nước Anh. Ở chóp dù, một tua bin  máy phát điện sản xuất điện  và trong những tháng lạnh lẻo, đẩy nhiệt lượng vào nhà. Các tế bào photovoltaic, lắp chốt cho  nền vòm  44.97 m2 ,  tạo  thêm điện. Nhờ  phát ra 33 kilowatt- giờ  ước lượng mỗi ngày, nhà này có thể đủ điện xài  và sạc được một ô tô mui trần Tesla Roadster.  Xây cất  trưng bày trong một thi đua  làm nhà  trung hòa carbon, đã tự xử lý duy trì thoải mái  suốt năm, khỏi cần điều hòa không khí.  Mái nhà dưới vòm,  trồng đầy cây cối. Tường nhà bằng  ván cấu tạo - structural board  ổn định nhiệt độ . Các cửa sổ  xung quanh là những điểm chấm lớn, một phía  của xúc xắc , hấp thu ánh sáng từ phía Nam chan hòa  ánh nắng mặt trời. Và vết chân dày đặc có nghĩa là ít không gian cần hâm nóng hay  cần làm mát mẽ.

        3-   Vài khu phố, xây cất không tưởng ( ? ) sinh thái - ecotopias

           -    Biến đổi mau lẹ nhất:  Đảo Samso , nước Đan Mạch 
`                 Kích thước: 11396 ha.  Dân số : 4000 người. Phát thải carbon mỗi người, mỗi năm: 12 tấn. Phải  giảm bớt  49 000 tấn. Số tua bin  chạy gió : 21. Tổng phí: 39 triệu đô la Mỹ.  Đã trung hòa tính carbon vào năm 2007.   Cộng đồng đảo Samso, Đan Mạch, đã làm trung hòa tính carbon, khỏi cần  giảm thuế,  trợ cấp hay ân hưởng nhiều lợi lộc khác. Động lực ? Tinh thần  công dân tự hào. Nhờ bảo tồn,  điện gió  và áp lực kẻ ngang hàng, đảo đã biến đổi từ một nhóm tiêu thụ  than đá và dầu lữa thành một đảo xuất khẩu năng lượng thay thế. Nay đảo  đã phát ra 10% năng lượng hơn là đảo tiêu thụ.

-          Nhỏ nhất: Bedzed , London
Kích thước: gần 2ha. Dân số 220 người. Phát thải mỗi người, mồi năm:  11 tấn.
  Phải giảm bớt:  2 420 tấn. Tổng phí:  22 triệu đô la. Đã  trung hòa tính carbon vào năm 2002. Mỗi ngón vuông Anh - square inch của   cục Phát triễn  Zêrô  Năng  Lượng  khu Beddington, London,  được họa kiểu  để sinh sống vững bền.  Mỗi một 100 gia cư  và  nhà chung cư  đều được xây cất bằng vật liệu  địa phương (  hầu bớt chi phí chuyễn vận )  và có đặc điểm là cửa sổ  ba lần tráng- triple glazed windows , các pannen mặt trời, lò đun nhiên liệu sinh học, vật cách ly vững bền  và các đồ dùng cân ít năng lượng, có đồng hồ đo điện và đo nước ngang tầm mắt nhìn  ở phòng bếp, hầu nhắc nhở cư dân  là tại sao họ lại được sinh sống ở đây . 
              
-          Nhiều sáng kiến nhất:  Dockside, British Columbia , Canada
Kích thước: 7ha. Dân số 2500 người. Phát thải mỗi người mồi năm:  21 tấn . Phải giảm bớt  52 500 tấn, tương đương với loại đi 9100 xe hơi.  Tổng phí: 600 triệu đô la .  Sẽ trung hòa tính carbon vào năm 2011. Tất cả xây cất ở một đảo nhỏ thành phố Vancouver đều được  chứng nhận là xanh  của Ủy Ban   Xây Cất Xanh Hoa Kỳ, quốc tế công nhận.  Các đặc điểm sinh thái  gồm có  một lò đun sinh học - bioboiler  chạy khí  từ các sa thải gỗ, thắp sáng hửu hiệu, và các vật dụng điện, cùng  một hệ. thống tái sinh nước xám - graywater  sử dụng  nước thải ống cống  để rữa cầu tiêu.     

(Chiếu theo báo Khoa học Phổ thông- Popular Science, Hoa Kỳ,  số tháng 7 năm 2010)    
 ( Irvine , Nam Ca Li, Hoa Kỳ  ngày 25 tháng 6 năm 2010 )

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét