Thứ Năm, 1 tháng 7, 2010

Điện mặt trời

Điện mặt trời thắp sáng nhiều hơn nữa ?
             G S Tôn Thất Trình
Các kỹ sư Hoa Kỳ đang đẩy mạnh ngành vật lý học tế bào photovoltaic  nhắm một mục đích  cố sản xuất điện từ mặt trời  rẻ hơn điện than đá hiện nay ở Hoa Kỳ . Ai cũng yêu thích ý nghĩa  của tế bào mặt trời photovoltaic: điện mặt trời luôn luôn sạch (  không ô nhiễm )  phát xuất trực tiếp từ ánh sáng mặt trời. Vấn đề là làm  sao vượt qua  được thực tế hổn độn để làm cho kỹ thuật hoạt động tốt. 



         Chẳng hạn,  theo nhà vật lý học Michael J. Naughton, đại học Boston  College, tế bào có  hai chức năng: chụp bắt ánh sáng và làm ra năng lượng, lôi kéo họa kiểu tối hảo về pannen mặt trời đến hai hướng đối chọi nhau. Naughton nói: Photo - Ánh quang  muốn  nó dày, nhưng Voltaic - Điện thế lại muốn nó  mỏng \. Cho nên  Naughton và các nhà khoa học khác  suy tư như Naughton, đang xét lại  những yếu tố  căn bản của tế bào măt trời. Họ nhắm viết lại sách luật lệ và để cuối cùng  làm ra năng lượng mặt trời phí tổn rẽ, canh tranh được với than đá và khí dầu.

            Giới hạn của các tế bào mặt trời thế hệ hiện hửu thật rất rỏ rệt. Dù rằng hiệu năng  các tế bào  thi nghiệm lớn hơn 40%, đa số  các họa kiểu thương mãi căn bản silicon  đang khó khăn chiến đấu  để có hiệu năng trên 20%. Hiệu năng càng thấp, lại càng cần thêm tế bào  để tạo ra  một số lượng điện nào đó. Điều này  làm cho  các photovoltaics  cồng kềnh và đắt tiền.  Thành quả là năm 2008, Hoa Kỳ chi sán   xuất  có  800 megawatts ( 800 000 kilowatts ) điện  photovoltaics, nối vào mạng lưới điện quốc gia.  Điện mặt trời  hiện chỉ  chiếm ít hơn 1/10 của một phần trăm mọi loại điện tiêu thụ ở Hoa Kỳ .

            Naughton đang cố tâm  tăng cường hiệu năng  bằng các giải quyết tình thế tiến thoái lưỡng nan  dày - mỏng ( thick- thin dilemma ). Ông giải thích: tế bào mặt trời càng dày thêm  càng chụp bắt được  nhiều ánh sáng hơn. Nhưng khi  muốn tạo ra điện, mỏng là tốt nhất. Electron phải đi xa hơn   ở tế bào dày, cho nến  số electron đến  lớp photovoltaic ít hơn, nơi chúng tạo ra điện sử dụng được. Phương pháp Naughton là cọng thêm  một dàn trải  dây  thẳng đứng trên mặt bằng dẹp của một tế bào mặt trời, trông tựa  một giường đinh nhỏ, để bắt thêm những tia sáng.  Dù cho  chúng chỉ  cao  vài micron thôi, các dây này, làm bằng kim loại, thường là bạc , và sơn  một lớp mỏng silicon không hình thù nhất định- amorphous, có thể tăng đáng kể hiệu năng ( amorphous ở đây là thiếu một sắp xếp  điều hòa các  nguyên tử - atoms .Tương phản, một chất đặc tinh thể có một  mô hình  lập đi lập lại  cấu tạo  nguyên tử nội tạng). Ở xây dựng này, các tế bào mặt trời co thểtha^m  thêm khoảng 10% ánh sáng  mà không cần pannen dày hơn. các nhóm khảo cứu ở đại hoc Caltech và viện UC Berkeley đang cố làm nhưng  loại tế bào  tương tự tăng cường bằng dây - wire enhanced cells.

            Một chắn đường khác cản ngăn  tế bào mặt trời  là phần lớn ánh sáng chúng thu thập xài phí, mất theo nhiệt lượng mà không chuyễn hóa thành điện. Khi ánh sáng mặt trời đụng vào một tế bào mặt trời, vài electron ở tế bào thu nhặt năng lượng  nhưng mất mau lẹ năng lượng này  theo thể thức  năng lượng nhiệt ( nóng ) hơn là tan loảng ra làm thành phần của dòng điện. Ở đây, Naughton và đồng nghiệp  cũng đang hoạt động  hầu cải thiện luôn nó nữa. Họ đang cố tâm  thu gom các electron gọi là hot electron nóng bỏng ( electron nóng bỏng - hot electron là một electron  đem theo nhiều năng lượng hơn là electron điển hình  trích ra làm thành điện ), trước khi năng lượng chúng tan biến mất.  Họ hy vọng là lớp tinh thể  tí xíu  bán dẫn  gọi là những điểm hạt lượng( quantum dot - điểm hạt lượng là  một cụm  nguyên tử nhỏ đến nổi  đặc tính điện tử  của nó  được qui định theo  những định luật  của vật lý học hạt lượng ). có thể  đủ khả năng để trích  các electron cao năng lượng  trước khi chúng nguội lạnh, theo tiềm thế tăng gấp đôi hiệu năng  tế bào mặt trời.  Nhóm Nauyton đã  thành công  trích  các electron nóng bỏng  trong một pannen dẹp siêu mỏng - superthin silicon , và kế tiếp đang dự tính  phối hợp phương pháp này với kiến trúc dàn trải dây - wire array architecture.

            David Carrol, nhà vật lý học viện đại học Wake Forest theo một  phương pháp  khác  đối phó thách thức chụp bắt thêm mặt trời. Những pannen dẹp hiện hửu theo ông , chỉho.at động tốt nhất  dưới  ánh sáng trực tiếp  của mặt trời; nhưng đa số tia góc thấp  sáng sớm hay trưa sắp ngã chiều bị phản chiêu ra xa và mất đi. Cho nên Carrol   và nhóm ông ,  đang phát triễn những tế bào mặt trời  có cơ nắm bất ánh sáng tư nhiều góc suốt ban ngày.  Tân tạo này có tên là Tế Bào Sợi - Fiber Cells, xây dựng trên những gói sợi lõi là gương . phết sơn  băng một polymer sở hửu chủ  rẽ tiền, chụp bắt các photon  ngay cả của những góc xiêng  và chuyễn hóa chúng thành điện.  Rất nhiều gói có thể nối nhau  tạo ra một lưới dẽo dang và theo lời Carrol,  linh kiện căn bản không thèm để tâm đến góc ánh sáng đụng nhằm.

            Nhưng tế bào như thế sẽ  là lý tưởng  cho mái nhà gia cư, nơi mặt trời thương đụng nằm theo  những góc kỳ cục. Thay vì  trông cậy vào những vật liệu photovoltaic đắt tiền  tỉ như  selenide  đồng( copper ) indium gallium, FIberCell có thể  hoạt động tốt  với các tế bào  căn bản polymer rẽ hơn.  Carroll nói rằng   hệ thống của ông  có thể tăng gấp đôi  hiệu năng  các pannen qui ước , và ông sẽ gần đây gửi những mẩu  FiberCells  cho những thử nghiệm  hiệu năng độc lập.

           Mâu thuẩn  dày- mỏng  và ánh sáng mặt trời gián tiếp  không chỉ là những giới hạn duy nhất ngăn chặn phát triễn các tế bào photovoltaic. Jan Seidel nhà vật lý học Berkeley  đang giải quyết  một khía cạnh khác, gọi là Kẻ hở Băng ( Kẻ hở Băng- Band Gap   là  ngưỡng cửa năng lượng  cần thiết để kích thích  một electron ở  bán dẫn  giúp nó  mang theo năng lượng điện ).Trong ca này, khối đá vấp ngã là những vật liệu  bán dẫn  trong các tế bào mặt trời tỉ như silicon, trở thành dẫn điện và chỉ tạo ra năng lượng  phản ứng với photon ở  vài mức năng lượng nào đó. Vì chưng electron trong các bán dẫn này không thể tạo ra  nhiều năng lượng hơn là  chúng hấp thu ban đầu, các tế bào bị hạn chế  cách nào  bao nhiêu mức độ  điên thế chúng tạo ra được. Mới đây Seidel và nhóm ông  tìm thấy  một vật liệu rẽ tiền gọi là ferrit bismuth  có thể  sản xuất  cao thế  phá vỡ xuyên qua giới hạn kẻ hở băng. Ông chưa hội nhập  được vật liệu mới  vào một tế bào mặt trời hoạt động được, nhưng những thành quả thí nghiệm ban đầu có vẽ đầy hứa hẹn. Vài rào cản  trước  ferrit bismuth vần còn, nhưng  sẽ sẳn sàng phát hình vào giờ xem vô tuyến nhiều nhất: đó là Điện, tỉ lệ  của năng lượng phát xuất, dựa vào, không những trên điện thế  mà cũng ở  dòng điện nữa.  Cho đến nay, số lượng dòng điện mà Seidel có thể dỗ dành  từ ferrit bismuth, vẫn còn quá nhỏ để làm ứng dụng thực tiễn, nhưng ông và đồng nghiệp đang cố tâm cải thiện điều này.

               Vài kẻ đề xướng  điện mặt trời nghĩ rằng giải pháp cuối cùng là dựa trên  thay đổi  hướng cơ bản, nâng cao photovoltaic  ra khỏi mặt đất.  Trên không gian,  nơi không có bóng giâm hay ban đêm hay mây bao phủ , các cơ sở mặt trời   có thể sản xuất điện không ngừng , với hiệu năng tốt nhất có thể có được. Thách thức ở đây sẽ làm lùn hẳn thách thức điện mặt trời ở mặt đất: làm ra những pannen đồ sộ  trên quỉ đạo sẽ  rất khó khăn trên phương diện kỷ thuật và phí tổn lớn, và kỹ sư  cần phải  họa kiểu an toàn  hửu hiệu  phóng luồng  năng lượng trở lui về  trạm  tiếp nhận trên Trái Đất. Thế nhưng tiềm thế bồi hoàn lại phí tỗn cũng  to lớn. Cơ quan Không Gian Nhật Bổn  JAXA, vừa mới  tuyên bố một dự án trị giá  21 tỉ đô la Mỹ làm ra những pannen mặt trời thương mãi khổng lồ  diện tích hơn một dặm Anh vuông (  2,59 km2 hay 259 ha ) trên không gian vào năm 2030.  Cơ quan này cũng nhắm mục đích  phóng lên một vệ tinh mặt trời thí nghiệm nhỏ hơn, một chục năm tới.

              Các hảng tư  cũng đang  đổi số lên cao thêm, hầu chụp giựt điện mặt trời không gian. Tháng 12 năm 2009, bang Ca Li, Hoa Kỳ  chấp nhận  một giao dịch trong đó  cơ sở tiện nghi khổng lồ  điện và khí dầu Pacific Gas and Electricity, sẽ mua 200 000 kilowatts  điện,  từ hệ thống căn cứ không gian  do tổ hợp Solaren Corporation sẽ  phát huy  vào năm 2016.        

            ( chiêu theo  nguyệt san Khám Phá - Discover số tháng 7/8, năm 2010 )
                       ( Irvine , Nam Ca Li ngày 29 tháng 6 năm 2010 )                                

   

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét