Hai mẫu chuyện Khoa Học Kỹ Thuật mới

Mẫu chuyện thứ 1:
Tìm hiểu động vật ma cà rồng-hút máu

Nghiên cứu nói:  Dơi ma cà rồng, hút máu có nhiệt kế - máy điều nhiệt giúp tìm con mồi

                                 G S Tôn Thất Trình

       Theo  một nghiên cứu mới cho biết, dơi ma cà rồng-hút máu – vampire bats ưa thích ấm áp : sà xuống  cắn với  răng nọc rất hiệu quả, chúng đã phát triễn ra  một máy dò – sensor nhiệt độ, hướng dẫn chúng đến con mồi. Mọi động vật có vú  cần những máy dò nhiệt lượng giúp chúng tránh những nhiệt độ tiềm năng tai hại , tỉ  như nhiệt độ  rừng cháy   hay nước quá nóng bỏng.  Chúng thực hiện được điều này  nhờ một protein  gọi là  TRPV1 làm ra một tế khổng ( lỗ nhỏ  như lỗ chân lông ) - pore  biết được theo thể kênh – channel ion ở  các màng – membranes tế bào .

       TRPV1  dò ra những nhiệt độ cao hơn 100⁰ độ F ( 43⁰ C ). Dơi hút máu – ma cà rồng, nhờ tiến trào  có thêm một dạng kênh sửa đổi, nhạy cảm nhiệt độ thấp hơn, khỏang  86⁰ F ( 30⁰ C ).  Theo David  Julius, nhà sinh học phân tử  ở viện đại học UC San Francisco  và là tác giả chánh đăng tải nghiên cứu  này, ngày thứ tư tuần qua  trên tạp chí Thiên Nhiên -Nature . “  nó giống như một ống điều nhiệt- thermostat  vậy đó !” 

       Kênh sửa đổi,  mệnh danh là TRPV1-S chỉ tìm thấy  trên dây thần kinh ở mặt và các bộ phận  đặc biệt  gần miệng  và mũi, dơi hút máu  dùng  dò đích xác  các tia phóng xạ  hồng nội – infrared radiation .   Giúp tìm ra  một điểm ấm áp trên còn mồi,  trông giống những mạch – gân máu khi nhìn gần chúng .

     Theo M. Brock Fenton, nhà  sinh thái học dơi ở viện đại học Tây Ontario, Gia nã Đại, không dính dáng gì tới nghiên cứu kể trên, : “ chưa bào giờ có một bài bản giải thích cách nào dơi ma cà rồng lại dò được  phóng xạ hồng nội cả .”

     Trong số lòai vật có xương sống, chỉ dơi hút máu  và  ba lọai rắn  có cảm giác này.  Dơi  ăn trái cây, mật hoa – nectar  hay sâu bọ  không có TRPV1-S, gợi ý rằng  kênh đặc biệt  tiến trào, để thõa mãn chế độ ăn uống đầy máu me của dơi ma cà rồng.

      Các nhà khảo cứu cũng tìm thấy là vài chỉ thị di truyền ở dơi hút máu  cũng hiện diện  trên DNA  của bò cái , cá heo – dolphin, ngựa  và chó, dù cho những con vật này không làm ra TRPV1-S.

       Dơi ma cà rồng  thường được xem là những anh em họ  với chuột lớn- rats  và chuột nhắt – mice,  căn cứ vào   giống nhau  của cơ cấu thân thể chúng . Nhưng những nghiên cứu gần đây về gen của chúng, gợi ý rằng dơi hút máu- ma cà rồng liên hệ nhiều hơn tới ngựa và bò cái, và những nghiên cứu mới hổ trợ ý kiến này.

        Mẫu chuyện thứ 2:
Câu chuyện khoa học để chương trình không gian Hoa Kỳ NASA có hơi thở mới.

Tìm hiểu  kỹ thuật xuyên qua các ngôi ( vì ) sao, Hoa Kỳ muốn có 100 năm tới ?

                    Sau đây là câu chuyện Amina Khan kể ra ngày thứ bảy 6 tháng 8 năm 2011.

                    Phải cần làm gì để xây dựng  một phi thuyền không gian có khả năng du hành tới các ngôi sao?  Và nếu bạn muốn  sẳn sàng  phóng nó lên, trong khoảng 100 năm tới.

                    Đây có vẽ  là một  tiền đề  lọat  màn hay thực thể  ti vi của khoa học ảo tưởng- science fiction. Nhưng đó là những câu hỏi  nghiêm trọng  Cơ quan Các Dự án  Khảo cứu Tiên tiến Quốc phòng – Hoa Kỳ- Defense Advanced Research Projects Agency ( DARPA ) đưa ra . Cơ quan khảo cứu này  là cánh tay Khảo cứu và Phát triễn của giới quân sự Hoa Kỳ. Mùa thu này, DARPA  dự định tưởng thưởng  đến 550,000 Mỹ kim  cho một  nhóm  nào chứng minh là   mình sẽ làm  công việc tốt nhất, phát triễn những kỹ thuật  cần thiết – bất cứ  chúng là gì đi nữa -  để du hành   đến giữa các vì sao.   Nhưng đề nghị  phải tốt đẹp, vì nếu không có đề nghị nào hít được, cơ quan sẽ không trao giải tiền. Hầu khích lệ  bàn cải về nhữg khả năng khảo cứu,  các chức quyền DARPA sẽ tổ chức một hội thảo,  tụ họp  các nhà vật lý học không gian, các kỷ sư và các nhà  văn viết  khoa học ảo tưởng để họ đóng góp ý kiến bất ngờ - brain storming những điều gì cần thiết khiến  sự nghiệp phi thuyền có cơ thành công.

                  DAVID Neyland , giám đốc  Sở Kỹ thuật Chiến thuật của DARPA, giải thích ,trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo L.A. Times, cảm hứng cho Nghiên cứu Phi thuyền 100 năm và ông trông đợi gì để hòan mỹ công trinh.

                   Hỏi( H ) :  Ông lấy đâu ra ý kiến du hành đến một ngôi sao khác ?

                   Trả lời ( TL ): Khi tôi đến làm ở DARPA cách đây chừng 3 năm, tôi tìm cách  cảm hứng một thế hệ nhà khoa học và kỹ sư mới trở nên liên hệ với  khảo cứu và phát triễn, cũng như tôi  đã được cảm hứng khi tôi  còn là đứa bé.  Và trong suốt thời gian  nghĩ đến vấn đề này, tôi quay trở lui lại  với gia tài  đọc khoa học ảo tưởng của tôi  , cho đến lúc đọc được  sách của những người như Robert Heinlein và câu chuyện Heinlein viết: “ Thời gian cho các Ngôi sao - Time for the Stars”.  Trong sách này, ông ghi đặc điểm một tổ chức gọi là  Cơ quan Dài hạn – Long Range Foundation, một nhóm người đầu tư vào những gì không ai muốn đầu tư vào cả.  Một trong những điều  họ đầu tư là hỏa tiễn và phi thuyền không gian và du hành xuyên qua các ngôi sao.  Họ đã trở thành  các  ông cha thiết lập  ra các chuyến bay chuyện kể này. Cho nên  tôi sẽ không nói là  tôi đã tạo ra ý kiến từ con số zero.

                  H :  Tại sao lại đặt kỳ hạn 100 năm ?

                  TL : Đây là  truyện xưa cũ của Jules Verne : « Từ trái Đất Đến Mặt Trăng »  viết và xuất bản năm 1865 . Truyện Jules Verne này, thật sự được viết ra  như thể một hài kịch nhưng nó định đề một tương lai  trong đó nhân lọai có thể  gầy dựng lên một súng cà nông khổng lồ  và  đốt  bắn lên trong một côngtennơ và đổ bộ Mặt Trăng. Sách đã cảm hứng  nhiều thế hệ con người suy tư về  du hành không gian. 100 năm sau, Hoa Kỳ  phóng lên các hỏa tiễn  Saturn  và 1004 năm sau, Hoa Kỳ  đổ bộ  người  lên Mặt Trăng.  Cho nên tôi nghĩ rằng  khung cảnh 100 năm  thật là tốt đẹp. Có thể chúng ta  không được biết các giải đáp  cho vấn đề,  nhưng chúng ta biết được các câu hỏi – hay ít nhất là vài  câu hỏi­-  để hỏi, lọai  Jules Verne.

                 H : Mục đích dự án là gì ?

                 TL :  Nhiều người cho rằng  chúng tôi hỏi ai đó  đến dự  hội nghị  đem theo một dự án, cách nào gầy dựng một Phi Thuyền Ngôi Sao – Starship. Đó là giải pháp sai lầm.  Những gì chúng tôi xem xét  là một hiểu biết trực giác tiến trình cảm hứng khảo cứu và phát triễn kèm theo những sản phẩm hỉển nhiên. “ Sản phẩm “ không có nghĩa là sản phẩm  thể vật , nhưng có thể là  một algorithm mới computer,  một lọai vật lý học mới, một bộ tóan học mới,  môt xây dựng triết lý hay tôn giáo mới, một cách mới  trồng mẽ cốc  thủy sinh – hydroponically. Tổ chức cần có hình thức - cấu trúc  cách nào cảm hứng nổi kiểu khảo cứu này.

                  H : Súng laser , các động cơ  mau lẹ hơn cả ánh sáng và các bạn đồng hành rôbốt,  chúng ta nhìn thấy trong phim xi nê thường được cảm hứng từ những cảm hứng xa xăm , tỉ như chương trình phi thuyền ngôi sao.  Vậy chớ chúng có  hoạt động ngược lại được không ?            

                   TL :   Nhiệm vụ- vai trò  đã được trình diễn ỏ Hollywood  không  thể chối cải, khinh thường được.  Điện thọai tế bào đầu tiên  tôi dùng là Startac Motorola không phải là điện thọai tế bào tốt nhất trên thị trường, nhưng  vì nó tương tự một truyền thông – communicator  phi thuyền trưởng Capt. Kirk  sử dụng, lúc chúng ta  xem  phim “ Star Trek - lộ đường mòn đến Vì Sao”. 

                            Thật đúng nghĩa đen tại Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, lúc nhiều người đã nói : “Này, đó là một ý kiến nguội mát – cool idea . Vậy chớ  tại sao chúng ta không gầy dựng nó lên đi ? ” tôi muốn nâng đòn bẩy điểm này.  Khi Jules Verne nêu lên định đề theo từ ngữ  một súng cà nông bắn người đến Mặt Trăng,  không  có gì thực tiễn, không có gì thực tế như chúng ta biết, nhưng ông đã cảm hứng  dân gian suy tư về cách làm ra các xe cộ không gian. Thật sự, ông không hỏi nhưng câu hỏi đặc thù, lẽ dĩ nhiên ông cũng ít đặt ra hơn nữa những kỷ thuật đích đáng.  Nhưng ông đã khiến dân gian  phải suy tư vấn đề. Đó chính là  động lực thúc đẩy  Nghiên Cứu  Phi thuyền Ngôi Sao  cho100 năm.

                 H : Chúng ta  sẽ thấy gì từ hôm nay ở một thế kỹ tới ?

                TL :  Trong mộng mơ hoang dã nhất của tôi,  đó là mọi kỷ thuật cần thiết cho phi thuyền không gian dài hạn , xa xôi . Chúng tôi không chắc chắn là thật sự không phi lý . Hãy nhìn trở lui lại 100 năm. Nếu bạn có được James Clerk Maxwell, Guglielmo Marconi và Albert Einstein  ngôi chung nhau  trên  bàn ăn cơm trưa đầu thập niên 1900,  các danh nhân này chắc  đã có  sẳn mọi tóan học  cần thiết để tạo ra một điện thọai iPhone.  Lúc đó họ không có  điều gì có thể biểu thị đặc điểm  các mạch vòng hội nhập – integrated circuits, các vệ tinh, nối kết truyền thông hay Internet, giúp họ vẽ ra  một dự án  có thễ dẫn họ tới  một iphone, mãi cho đến khi  Apple giới thiệu  iPhone,100 năm sau.

                        Đó là cách chúng tôi nhìn thấy chúng ta đã tới nơi nào về vấn đề này . Chúng tôi  biết những  câu hỏi để hỏi, nhưng chúng tôi không biết  tất cả - mọi câu hỏi để hỏi. Chúng tôi có thể giả thuyết nơi nào chúng tôi muốn tới nơi, và đã là một mục tiêu đủ rộng rải chúng tôi nhắm tới rồi.

                                    ( Irvine, Hoa Kỳ , ngày 10 tháng 8 năm 2011 )