Cập nhật tiến bộ khoa học

Cập nhật tiến bộ khoa học, kỹ thuật Hoa Kỳ và thế giới :

Những điều chưa biết hay không biết rõ

                                                                    G S Tôn Thất Trình

A-    Những con số chưa biết:

  

                1- 96 phần trăm vũ trụ là những thành phần chưa biết .  23 % có lẽ là thành phần biết còn lờ mờ  chất liệu đen - dark matter , dò ra được nhờ  sức kéo  trọng lực trên các chất liệu khác và 73%  là năng lượng đen - dark energy , một thể chất hoàn toàn bí hiểm tuồng như đóng vai trò  trong nới rộng gia tốc - accelerating expansion của vũ trụ.  Chất liệu bình thường , làm ra các nguyên tử của những vật thể quen thuộc cũng như các ngôi sao và phần nhìn thấy được  của ngân hà - galaxies, chỉ chiếm đúng 4 % vũ trụ .

next generation DNA 

2 -  12 500 là con số gen ( es ) ở hệ gen con người , chức năng vẫn còn chưa được qui định.  Chúng  gồm ước lượng 50%  tổng số  gen  con người  làm mã số protein- protein - encoding  genes.  Và gen chỉ là 2% của toàn thể hệ  gen. Vài khúc  của  phần còn lại này giúp điều hòa hoạt động  gen , nhưng  số ích lợi là bao nhiêu và bao nhiêu thật sự là “ rác rưới - junk”  còn là một bí mật . Khỏang 3.5 %  hệ gen chúng ta  là DNA không làm mã số  protein , chúng ta chia xẻ với chuột nhắt và chuột cống , chức năng là gì cũng chưa biết . 

                    3 - 85 tỉ  là con số ước lượng tế bào trong não bộ chúng ta không phải là neuron  ( nơ ron )- tế bào dây thần kinh theo một nghiên cứu năm 2009  của các nhà khoa học nơ ron Brasil - Ba Tây .  Nơ ron làm ra ít hơn  50%  mọi tế bào não . Các nhà khảo cứu   mới biết gần đây  cách làm bảng kê  những chức năng  tế bào còn lại, tên gọi là glia.  Chúng có thể cung cấp vật liệu thiết yếu  bao che , vật cách cho nơ ron tên gọi là myelin. Dùng để tiêu hóa và làm sạch tế bào chết trong não, giúp làm ra và duy trì những điểm nối kết giữa nơ ron và các tế bào khác .

                  4- 5 triệu là con số ước lượng bảo thủ cho mọi loài sinh sống trên hành tinh Trái Đất.  Con số thực sự có thể lên cao đến 50 triệu . Chỉ độ 1.9 triệu loài là có đặt tên khoa học . Những con số lớn lao của vi khuẩn - bacteria , côn trùng - insects và  sinh vật sống ở biển sâu vẫn chưa được mô tả .  Ngày nay  con số loài  có thể chỉ tiêu biểu cho ít hơn 1% tất cả mọi loài sinh sống từ trước đến nay .

B-Craig Venter đã Tổng hợp Đời Sống  ?

Craig Venter 

          Nhà tiền phong Hệ Gen Người  đã cố tâm tạo ra đời sống tổng hợp 15 năm nay . Mùa xuân  năm nay ,  nhóm khảo cứu của ông  đã  thành công , ít nhất là theo định nghĩa của  Venter .  Xử dụng  một hệ gen  tổng hợp  từ các thành phần hóa học , các nhà khảo cứu đã khởi động lại một tế bào vi khuẩn  hoạt động , chạy trên một bộ mới  chỉ thị DNA .  Các báo đăng  hàng đầu trang nhất “ Ma Quỉ - Frankenstein “ mau lẹ  tiếp theo và tổng thống Obama đã yêu cầu  Ủy Ban đạo đức sinh học tòa Bạch Ốc tái xét vấn đề . Nhưng  khía cạnh tế bào  bị cướp giựt  thật sự  có phải là một dạng  đời sống tổng hợp không đây  thì  còn đang trong vòng tranh cải.  Các chuyên viên kỹ thuật sinh học - biotech  nhấn mạnh  , ngoài  vài dấu thủy ấn ( dấu ghi mực nước ) thông minh  ra, các nhà khảo cứu  chỉ cắm vào  trình tự di truyền, các tế bào tổng hợp  hoàn tòan giống y  một loài thiên nhiên.   Trên lý thuyết , thành công của dự án  mở rộng thêm  việc tạo dựng  những hệ gen  trộn lẫn lại , chưa bao giờ thấy ở thiên nhiên . Venter hy vọng rằng nghiền nát trộn lẫn  di truyền này sẽ một ngày nào đó  dùng được để chế tạo những sản phẩm, tỉ như một nhiên liệu sinh học - biofuels hửu hiệu, một dự án đại công ty dầu lữa ExxonMobil  đã khởi công . Nhóm Venter cũng đang cộng tác  với các Viện Y Tế Quốc Gia ( Hoa Kỳ )  để tổng hợp  những thành phần  của mọi vurus cúm  đã biết. Làm cho  việc sản xuất vaccine- thuốc chủng mới ngừa cúm chỉ là việc  lấy chai ra khỏi kệ tủ .  Hiện thời , các nhà sinh học tổng hợp  chưa biết thêm gì hết về cách họa kiểu  một mã số di truyền  cho một sinh vật mới mẽ.  Nhà di truyền học viện đại học Harvard George Church  viết về  kỳ công mới nhất :  “In ra một bản thảo  một văn bản  cũ không  giống như hiểu biết một ngôn ngữ “ . Nhưng Venter hào hứng.  Ông nói : “ đây là bước  đi của em bé làm cho những bước đi khác thực hiện dễ dàng hơn . “ 

C-Cột mốc lịch sử tiến bộ khoa học từ 30 năm nay. Khoa học Việt Nam ở gần mốc nào , lãnh vực nào ?

Phi thuyền Voyager 1 và Sao thổ 

               1980 : Phi thuyền Voyager 1  vượt  qua Sao thổ - Saturn

               1981 : Virus computer đầu tiên  được giải tỏa

               1982  : Insulin do một vi khuẩn sửa đổi di truyền làm ra

               1982 :  Barney Clarke   nhận  một tim nhân tạo đầu tiên

Người nhận tim nhân tạo đầu tiên 

               1983 : PCR ( chìa khóa cho cách làm trình tự DNA )   được khám phá

               1983 : Máy va đụng Collider Tevatron đến trên trực tuyến - online

               1984 : Lỡ loét- Ulcers bao tử  được biết là do vi khuẩn Helicobacter pylori gây nên

               1 985 : Khám phá ra Buckminster fullerene

               1986 :  Lò nguyên tử Chernobyl  nung chảy - melts down

               1986 ; Tìm ra các siêu dẫn - super conductors nhiệt độ cao

                1987 : Ánh sáng Siêu sao - Super nova 1987 đến Trái Đất

               1988 : “ Sâu bọ - Worm “  của Internet sổ lồng

               1989 : Tuyên bố làm được  dung hợp lạnh - cold fusion  ( báo động sai lầm sau đó )

               1 989 : Phi thuyền Voyager 2  vựợt quá Sao Hải Vương - Neptune là  hành tinh cuối cùng chưa được thám hiểm

               1990 :  Phóng viễn vọng kính - telescope không gian Hubble

               1990 :  Pan nen liên Chánh Phủ về Thay đổi khí hậu  nối kết  phát thải công nghệ  với “  hâm ấm mặt Trái Đất “

               1991 :  Khám phá  các ống nanô - nanotubes carbon

               1991 : Phi thuyền Galileo  cống hiến cái nhìn đầu tiên về một sao nhỏ - asteroid

               1992 : Tìm  ra nhưng hành tinh  quanh một pulsar (  nguồn phát sóng điện tử cho một sao neutron )

               1993 : Sửa chữa  các bộ phận quang học  trên Hubble

               1994 :  Định lý cuối cùng của Fermat  được giải quyết

               1994 :  FDA  chấp thuận cà chua Flavr Savr, một cây trồng sửa đổi di truyền đầu tiên

Sao chổi Shoemaker - Levy 9

               1994 :  Sao chổi Shoemaker - Levy 9  dụng mạnh vào Sao Mộc - Jupiter 

               1995 : Khám phá hạt ( tử ) quắc chóp - Top quark

               1995 :  Dò ra hành tinh  quanh một sao giống như Mặt trời

               1996 : Làm tinh dòng cừu Dolly từ một con cừu trưởng thành

               1996 :  Các nhà khoa  học tuyên bố có chứng cớ đời sống xưa cũ ở Hỏa Tinh

               1997:  Deep Blue  thắng  quán quân cờ tướng ( tây phương ) Garry Kasparov

               1997 : DNA người cỗ đại Neanderthal được cách ly  

               1997 : Xe Sojourner rover khởi sự thám hiểm Hỏa tinh

               1998 : Khám phá chất liệu đen

               1998 : Cách ly  tế bào gốc người

               1998 :  Nghiên cứu chứng minh là nảo người trưởng thành làm tăng trưởng nhiều nơ ron mới

               1999 :  Virus sông West Nile  xâm chiếm Hoa Kỳ

               1 999 :  Cấy bọng đái - bladder nuôi ở La bô   vào chó

               2000  : Bản thảo  trình tự hệ gen người hoàn tất

               2000 :  Làm trình tự- sequencing thực vật - cây cỏ đầu tiên

               2001 :  Dẫn nhập Wikipedia

               2001 :  Các nhà thiên văn học đâm thủng  những thời đại đen tối của vũ trụ

               2001 : Tổng thống Bush  giới hạn  khảo cứu liên bang về tế bào gốc - stem cells

               2002 :  NASA ( Cơ quan không gian Hoa Kỳ )  dò ra nước đá ở Sao Hỏa

               2002 :   SARS  đột phá , lưu hành khắp thế giới

               2003 :  Phi thuyền Con Thoi  cháy tan khi trở lui về khí quyễn

               2003  :  Phi thuyền WMAP lập bản đồ vũ trụ thời tinh sương

               2004 :   Khám phá  ra tộc dân cỗ xưa “ Hobbit People” ở Inđônêxia

               2004  : Phi thuyền  SpaceShipOne  thắng giải thưởng AnsariXPrice

Sóng Thần - Tsunami

               2004  : Sóng Thần - Tsunami  tàn phá Inđônêxia 

               2005  :  Phi thuyền dò tìm Huygens probe  đáp xuống Titan

               2005 :  Cấy Mặt Mày - Face transplant  thực hiện lần đầu tiên

               2005 :  Eris, lớn hơn Sao Diêm Vương - Pluto tìm thấy  là  quay trên quỉ đạo xa hơn Sao Hải Vương -  Neptune

               2006 :  Sao Diêm Vương   bị hạ xuống thành “ hành tinh lùn - dwarf  planet “

               2007 :  Mô mềm - soft tissue được trích từ xương khủng long T. rex

               2007 :  Tế bào da  chuyễn hóa thành tế bào gốc

               2008 :   Máy Đụng chạm  Hạt tử Lớn - Large Hadron Collider  không chạy được khi mở máy

Whooly mammoth 

               2008 :   Các nhà khoa học giải mã được  hệ gen  voi tượng khổng lồ lông xù- whooly mammoth genome 

               2009 :  Cúm heo đánh phá khắp thế giới

               2009 :  Ardi thế chỗ Lucy  như thể là  tổ tiên xưa nhất  giống vật tựa người - humanoid

               2010  : Hoàn tất trình tự  của Neanderthal

               2010  : Tạo ra vi khuẩn tổng hợp                

(Chiếu theo nguyệt san Discovery  số tháng 10 năm 2010)
(Irvine, Nam Ca Li Hoa Kỳ, ngày 18 tháng 9 năm 2010)